Crkva Svetog Ilije u Mehovinama

Crkva Svetog Ilije u Mehovinama sa pokretnim stvarima u njoj koje su od posebnog kulturnog i istorijskog značaja, utvrđuje se za spomenik kulture (Sl. gl. broj 139, decembar 2022.g.). 


Spomenik kulture podignut je 1873. godine u klasicističkom duhu kao jednobrodna, trikonhalna građevina sa oltarskom apsidom na istoku, bočnim pevničkim prostorima, naosom i pripratom sa zvonikom na zapadnoj strani. Fasade su raščlanjene plitkim pilastirima koje povezuje friz slepih arkadica ispod krovnog venca. Zapadni ulaz u hram, kao i oni koji na severnoj i južnoj strani naglašavaju stupci koji nose zabatni krov. Gradnja crkve bila je poverena „preduzimaču Tasi iz Turske“, a na dan njenog osvešavanja opasana je platnom što je bio malo poznat običaj. Na jednostavnoj ikonostasnoj kontrukciji iz 1934. godine nalaze se carske dveri iz prve polovine XIX veka, krst sa predstavom Raspeća i ikone Bogorodice i Jovana Bogoslova koje je naslikao zograf Mihailo Konstantinović kao i prestone ikone koje su rad za sada nepoznatog slikara Simeon Tad.Đorđevića.

Ispred ikonostasa su nadgrobne ploče jereja Marka Protića i Grigorija Markovića iz 1853. godine. U severoistočnom delu porte sačuvana je časna trpeza iz 1818. godine koja pripada prethodnoj crkvi-brvnari. U severozapadnom delu porte poređani su spomenici poginulih u Balkanskim i Prvom svestvkom ratu i među njima spomenik iiz 1757. godine. Crkva ima bogatu riznicu u kojoj se čuvaju Plaštanica iz 1827. godine koju je oslikao Janja Moler, srebrni kivot sa česticama moštiju svetitelja iz 1831. godine, prestone ikone Hrista Pantokratora i Bogorodice sa Hristom na stale početkom XIX veka i stare crkvene knjige.

Spomenik kulture poseduje značaju kulturno – istorijsku vrednost jer svedoči o svim složenim mehanizmima delovanja države, društva i crkvenih vlasti koji su u dugom vremenskom periodu uticali na formiranje skaralne vizuelne prakse u Kneževini Srbiji.