Crkva Svetog proroka Ilije u Jadranskoj Lešnici

Crkva Svetog proroka Ilije u Jadranskoj Lešnici sa pokretnim stvarima u njoj koje su od posebnog kulturnog i istorijskog značaja, utvrđuju se za spomenik kulture (Sl. gl. broj 139, decembar 2022.g.). 


Spomenik kulture se nalazi u centru sela Jadranska Lešnica, 7 km od reke Drine i 14 km istočno od Loznice. Crvka je sagrađena 1873. godine od novčanog priloga meštana na zemljištu koje je poklonio Vićentije Starčević, tadašnji narodni poslanik. Podignuta je u klasicističkom duhu kao jednobrodna, trikonhalna građevina sa oltarskom apsidom na istoku, pripratom na zapadnoj strani i bočnim pevničkim prostorima u sredini naosa. Nad solejom je osmostrani tambur sa kupolom koju pokriva limeni krov od osam ražnjeva sa krstom na vrhu, nad naosom je dvoslivni krov sa biber crepom a nad pripratom je skladan zvonik sa lukovičatom limenom kapom i krstom na vrhu. Vredan duborezni ikonostas izrađen je 1912. godine i na njemu su četiri zone raspoređene ikone koje su izvedene u tehnici ulje na platnu.

U crkvenoj riznici se čuva antimins jerusalimskog partijarha Avramiosa, antimins patrijarha Arsenija IV Jovanovića Šakabente iz 1743.godine, bakrorezni antimins nepoznatog autora iz XIX veka i antimins čija se bakrorezna matrica iz XVIII veka pripisuje Georgu Nikolaju. U riznici se nalaze i vredne ikone iz druge polovine XIX veka, darak izvezen srmom iz 1874. godine, kandila i delovi stare svešteničke odežde. U crvki se nalazi i bogat fond starih crkvenih knjiga nastalih od XVIII do početka XX veka sa zapisima o istoriji samog mesta i hrama. U severnoistočnom delu porte nalaze se 53 spomenika ratnika poginulih u Cerskog bici i spomen-ploče poginulih u Prvom i Drugom svetskom ratu koje su deo spomenika u obliku šajkače. Spomenik kulture sojim arhitekturom, predmetima koji se u njemu nalaze i spomenicima u njegovoj neposrednoj blizini čini značajnu umetničku i istorijsku celinu.