Damastion
Jedan od najznačajnijih arheoloških lokaliteta jugoistočnog dela Srbije je i nalazište „Kale“ iz IV veka p.n.e. Ono se nalazi na obroncima planine Rujan u opštini Bujanovac, a smatra se da je reč o najsevernijem antičkom gradu u sastavu carstva Aleksandra Velikog, Damastionu. Prva istraživanja ovog lokaliteta, sprovedena su 1966. godine, ali su ubrzo prekinuta. Nastavak istraživanja započet je 2001. godine i ona još traju.
Položaj Damastiona nije moguće tačno odrediti, iako ovaj grad pominju antički pisani izvori, i pored indicija koje daju nalazi njegovog novca na prostoru srednjeg i zapadnog dela Balkanskog poluostrva. Dosadašnji pokušaj da se locira njegov položaj najvećim delom zasnivao se na proučavanju tog novca i njegovoj distribuciji. Naselje na lokalitetu „Kale“ prostire se na oko 4 ha a da je do sada istraženo samo oko 6%. Otkriveni su značajni ostaci akropole sa podgrađem. Na akropoli su otkriveni ostaci javnih građevina zaštićeni bedemom kao i drugi objekti kojima još nije poznata namena. Na tom prostoru pronađeno je oko 5 000 predmeta (grnčarije, keramike, gvozdenih predmeta, nakita i dr.), dok je u južnom delu grada pronađen hidrotehnički kompleks.
Pretpostavlja se da je ovaj antički grad prestao da živi upadom keltskih plemena, a postoji mogućnost da su ga Rimljani uništili prilikom osvajanja ovih prostora.
Kale Krševica http://www.kale-krsevica.com/
Vladimir Lukić
dipl. istoričar