„Kad budem mrtav i beo“ je jugoslovenski film iz 1967. godine koji pripada ostvarenjima crnog talasa. Snimljen je u crno-beloj tehnici. Scenario su napisali Ljubiša Kozomara i Gordan Mihić, a režirao ga je Živojiin Pavlović.

Film prati priču mladića sa socijalnog dna bez ideala i jasnog cilja, Janka Bugarskog zvanog Džimi Barka, koji pokušava da se izvuče iz svog životnog beznađa. Džimi napušta rodni Svilajnac i posao sezonskog radnika, i odlazi sa devojkom Lilicom u potragu za boljim životom. Njih dvoje upadaju u nevolju na jednom gradilištu pa se spletom okolnosti rastaju. Džimi zatim ide Srbijom i životari dan za danom.Ubrzo upoznaje kafansku pevačicu Dušku, sa kojom stupa u vezu i pokušava da započne pevačku karijeru. Nakon nekoliko manjih nastupa Džimi dobija priliku da peva u Beogradu ali se taj nastup završio neslavno. Nakon toga ponovo sreće staru devojku Lilicu. Zajedno pokušavaju da ucene lokalnog direktora njenom lažnom trudnoćom, da bi na kraju direktor ponižen i uvređen ubio Džimija.

 „Kad budem mrtav i beo“ ubrzo stiče status kultnog filma. Godine 1968. dobio je Veliku zlatnu arenu na festivalu u Puli, kao i nagradu za najbolji film na festivalu u Karlovim Varima. Na Panorami evropskog filma u Atini povodom 100 godina kinematografije dobija prvu nagradu. Jugoslovenska kinoteka proglasila ga je drugim najboljim domaćim filmom.

Vladimir Lukić

dipl. istoričar