Grobnica narodnih heroja na Kalemegdanu

Grobnica narodnih heroja nalazi se u beogradskom parku Kalemegdan, pod bedemom Beogradske tvrđave. Podignuta je u periodu između 1948. i 1950. godine, prema projektu arhitekte Bogdana Ignjatovića. Prilikom svečanog otkrivanja spomenika, 27. marta 1948. godine, u nju su preneti posmrtni ostaci:


  • Ive Lole Ribara (1916 - 1943) – pravnik i student filozofije, jedan od organizatora i predvodnika jugoslovenskog omladinskog revolucionarnog pokreta, sekretar CK SKOJ-a Beograda, koji je kao član Vrhovnog štaba poginuo od nemačke avijacije kod Glamoča;
  • i Ivana Milutinovića (1901 - 1944) – pravnik, komunista i revolucionar, član Vrhovnog štaba NOV i POJ i Politbiroa CK KPJ, poginuo kao general-lajant NOV 1944. godine tokom povratka u tek oslobođeni Beograd.

Naredne godine, obeležavajući davdesetogodišnjicu njegove smrti, u grobnicu su preneti posmrtni ostaci još jednog narodnog heroja:

  • Đure Đakovića (1886 - 1929) – metalski radnik i revolucionar, ubijen aprila 1929. godine kao Organizacioni sekretar CK KPJ na granici prema Austriji, kao žrtva delovanja kontrarevolucionarnih grupa nad komunistima.

Poslednji visoki rukovodilac Narodnooslobodilačkog rata i revolucije srpskog naroda koji je sahranjen u ovoj grobnici, 1957. godine bio je:

  • Moša Pijade (1890 - 1957) – slikar, novinar, rođeni Beograđanin, koji  je tokom čitavog rata bio član najužeg rukovodstva pokreta i istaknuti revolucionar.

Njihova grobna mesta obeležena su granitnim pločama donetim sa gradilišta hrama Svetog Save. Poprsja od bronze je 1949. godine izradio vajar Stevan Bondarov, osim biste Moše Pijade koju je 1957. izradio vajar Slavoljub Stanković. One su postavljene na monolitni blok od belog mermera na kome stoji natpis „Smrt fašizmu – sloboda narodu“. Godine 1983. grobnica narodnih heroja proglašena je za spomenik kulture.

 

Vladimir Lukić

dipl. istoričar