Josip Broz Tito

Josip Broz Tito bio je prvi čovek Komunističke partije Jugoslavije, vođa Narodnooslobodilačke borbe naroda Jugoslavije 1941 – 1945. godine, i predsednik Socijalističke Federativne Republike Jugoslavije 1953 – 1980. godine.


Rođen je 7. maja 1892. godine u zagorskom selu Kumrovec u tadašnjoj Austrougarskoj monarhiji, a današnjoj Republici Hrvatskoj. Nakon završenog školovanja bavio se raznim zanatskim poslovima sve do izbijanja Prvog svetskog rata. Tada je regrutovan u austrougarskoj vojsci na srpskom frontu. Godine 1915. prebačen je na ruski front a u Rusiji ostaje i nakon rata. U Kraljevinu SHS dolazi 1923. godine i kao komunista počinje da se bavi revolucionarnim radom. Posle višegodišnjeg partijskog delovanja u zemlji i inostranstvu 1937. godine postavljen je za generalnog sekretara KPJ. Sastavio je novo vođstvo KPJ i izložio plan delovanja – oružani ustanak kao put ka osvajanju vlasti i sovjetski tip federacije kao model organizacije države.

U Srbiju dolazi 1941. godine gde radi na podizanju ustanka protiv okupatorske vlasti. Tokom čitavog Drugog svetskog rata bio je glavni organizator strategije i taktike partizanskog ratovanja. Od 1943. godine njegov pokret zadobio je podršku Saveznika, a posle oslobođenja Beograda 1944. godine postaje neprikosnoveni vođa. Nakon pobede komunista na izborima 1945. godine ukinuta je monarhija, Josip Broz Tito postao je predsednik vlade a od 1953. godine predsednik Jugoslavije. Njome je vladao 35 godina a svojim političkim odlukama oblikovao socijalističku Jugoslaviju. Do 1948. godine verno je sledio sovjetski model izgradnje društva ali se usled nesuglasica sa Josifom Staljinom okrenuo Zapadu. Njegov najvažniji spoljnopolitički projekat bilo je stvaranje Pokreta nesvrstanih, koji je uključivao veliki broj država Azije, Afrike i Južne Amerike. U unutrašnjoj politici podržavao je uvođenje radničkog samoupravljanja, privredne i političke reforme, jačanje prava republika naspram državnog centralizma i uvođenje elementarne tržišne privrede. Umro je 4. maja 1980. godine u Ljubljani a sahranjen je u Beogradu u Kući cveća, uz prisustvo oko 700 000 ljudi i 209 delegacija iz 128 zemalja.

Kuća cveća se nalazi u Botićevoj ulici u beogradskom naselju Dedinje. Sagrađena 1975. godine prema projektu arhitekte Stjepana Kralja, kao zimska bašta za potrebe Josipa Broza Tita. Prostire se na oko 900 kvadratnih metara a obuhvatala je radne i prostorije za odmor, gostinjsku sobu, biblioteku i dr. Nalazila se u bliziini njegove zvanične rezidencije tako da je u njoj provodio dosta vremena, da bi na kraju po sopstvenoj želji tu bio i sahranjen. U okviru kompleksa nalazi se i skulptura Josipa Broza Tita čiji je autor Antun Augustinčić. Nju je ovaj vajar izradio 1948. godine a iste su postavljane širom Jugoslavije. Danas je Kuća cveća deo Muzeja istorije Jugoslavije i jedno od najposećenijih mesta u Beogradu.

 

Vladimir Lukić

dipl. istoričar