Klisura reke Trešnjice

Rezervat prirode Klisura reke Trešnjice nalazi se u zapadnom delu Srbije, na teritoriji opštine Ljubovija i granici sa BIH. Тrešnjica je brza planinska reka, a voda je hladna i nezagađena. Izvire podno planine Povlen na 1.185 m nadmorske visine, i nakon 23 km uliva se u reku Drinu kod Gornje Trešnjice na 180 m nadmorske visine.


Duž svog toka, ona je formirala krečnjačku klisuru sa strmim liticama, dubine do 500 metara. Kod ušća Tribuće u Trešnjicu, klisura se oblikuje u kanjon. U središnjem delu ovaj kanjon doseže dubinu od 800 do 1.000 metara, dolinske strane čine stepenasti krečnjački odseci sa oštrim vrhovima. Klisuru odlikuju brojni sipari, otvori, potkapine i stene. Područje klisure je zaštićeno jer predstavlja stanište belogravog supa, a tu se nalazi i vredno etno nasleđe. Njena udaljenost od Beograda je 180 km, od Ljubovije 16 km, a od Bajine Bašte 35 km. Do klisure se može doći automobilom, autobusom, terenskim vozilom ili biciklom. Putem Ljubovija - Bajina Bašta se stiže do sela Gornja Trešnjica, odakle se do klisure ide pešice dolinom reke Trešnjice preko Pašine Ravni i sela Matići, ili od sela Grbići.

FLORA I FAUNA:  Za vreme Ledenog doba, dolina reke Drine koja spaja unutrašnje Dinarske planine sa Panonskom nizijom, bila je važan migracioni put za drevne biljne i životinjske zajednice. Mnoge evropske vrste su u klisurama Drine našle svoje pribežište, i očuvale su se do danas. Reka Drina sa svojim živim svetom predstavlja najznačajniji refugijum na Balkanu, među kojima je jedno od značajnijih i klisura reke Trešnjice. Ovde su se održali endemiti i relikti flore i faune koje su na drugim mestima već davno nestali. U okviru rezervata prisutne su šume i šikare crnog graba (Carpinus orientalis), hrasta cera (Quercus cerris), hrasta blaguna (Quercus frainetto) crnog bora (Pinus nigra), kleke (Juniperus oxycedrus), jasena (Fraxinus excelsior), bukve (Fagus) i drugog drveća. U nižim spratovima se javljaju  klen (Acer campestre), dren (Cornus mas), golg (Crataegus monogyna), trnjina (Prunus spinosa), bršljan (Hedera helix), ruj (Cotinus), divlja ruža (Rosa canina). Prisutno je 16 vrsta gmizavaca i vodozemaca, od kojih naročito treba obratiti pažnju na poskoka (). U rezervatu se gaji mladica (Hucho hucho), najveća riba grabljivica bistrih voda. Od ostale ihtiofaune tu su: potočna pastrmka (Salmo trutta), kalifornijska pastrmka (Oncorhynchus mykiss), lipljan (Thymallus thymallus), klen (Leuciscus cephalus), šaran (Cyprinus carpio), mrena (Barbus paleoponnesius) i druge. U okviru orintofaune prisutno  je 120 vrsta, među kojima se izdvajaju: suri orao (Aquila chrysaetos), orao zmijar (Circaetus gallicus), sivi soko (Falco peregrinus), vetruška (Falco tinnunculus), jasterb kokošar (Accipiter gentilis), kobac ptičar (Accipiter nisus) i mišar (Buteo buteo). Simbol klisure je beloglavi sup (Gyps fluvius), zaštićena vrsta koja se hrani ostacima uginulih životinja, i na teritoriji Srbije gnezdi još u klisuri reke Uvac. Od sisara mogu se navesti: veverica (Sciurus), tvor (Mustela putorius), šumski puh (Myoxis glis), slepi miš (Chiroptera), jež (Erinaceidae), vidra (Lutra lutra), divlja svinja (Sus skrofa).

KULTURNO NASLEĐE: Od 19. veka u Gornjoj Trešnjici se ništa nije promenilo. Tu se nalaze Mala crkva iz 1840. godine, i crkva svetog Nikole podignuta 1934. godine u čijoj porti stoje spomenici na kojima je ispisana hornika ovog naselja. U selu Grčići mogu se zapaziti i ostaci crkve sa početka 18. veka. Škola koja i danas radi sagrađena je 1893. godine, dok je prva školska zgrada otvorena davne 1836. godine. Prvi doktor nauka iz ovog dela Srbije je Petar Protić Sokoljanin, pisac epskih pesama. Nekada je na reci postojalo dvadesetak starih vodenica i valjarica, a do nedavno radila samo jedna vodenica. Od ostalih znamenitosti nalaze se turska kuća u centru Gornje Trešnjice i  most preko reke.

TURISTIČKE ATRAKCIJE: Svakako, najveću atrakciju predstavlja mrest ribe mladice, kraljice Drine, koji se dešava svakog proleća u kanjonu Trešnjice. Izgrađen je i najsavremeniji ribnjak sa dotokom tečnog kiseonika, kojim se utrostručio broj kalifornijske pastrmke. Zahvaljujući lokalnom lovačkom društvu, lov je dobro razvijen. Za planinare su obeležene planinarske staze koje vode do živopisne klisure. Na planini Bobija, čiji je vrh Tornička Bobija (1.272 m),  javljaju se brojni izvori hladne pijeće vode od kojih je najpoznatiji izvor 'Dobra voda'. Tu su izgrađena hranilišta za ugroženu vrstu beloglavog supa. Na ovoj planini nalaze se vidikovci sa kojih se mogu razgledati kanjoni reke Trešnjice, Trubiće i Ljubovđe. Za avanturiste postoje organizovane ture u vidu kanjoninga, spuštanja niz reku. Treba naglasiti da nije dozvoljeno pravljenje buke, branje cveća, bacanje otpadaka ili na bilo koji način narušavanje zašticenog područja. Posebno se zabranjuje kretanje izvan označenih puteva jer kiša za kratko vreme može da izazove bujicu. Rezervat se noću zatvara i nije dozvoljeno kampovanje u granicama rezervata.