Lalinačka slatina

Na prostoru planine Jastrebac zabeleženo je više lokaliteta – izvora iz kojih izbija voda sa povećanim sadržajem mineralnih soli, najviše bogata natrijum-hloridom. One plave okolni prostor i tako čine specifična staništa poznata pod nazivom slatine. Najveća od njih nalazi se kod mesta Lalinske pojate na levoj obali Južne Morave. Ovo prirodno dobro ima status Spomenika prirode površine 251,75 ha i administrativno pripada opštinama Niš i Merošina.


Unutar ovom kompleksa izdvojene su 2 zone zaštite:

  • II stepen zaštite površine 35,63ha
  • III stepena zaštite površine 216,75ha.

Na ovom prostoru zabeležen je veliki diverzitet biljnih i životinjskih vrsta, od čega se posebno izdvaja 37 vrsta ptica i 226 vrsta vaskularnih biljaka. Taj broj nije konačan jer detaljna istraživanja nisu do sada izvršena i samim tim može se smatrati jednim od značajnih centara diverziteta slatinske flore južno od Panonske nizije. Najveći značaj ima endemit Stachys milanii, nova vrsta za nauku koja se javlja samo u Makedoniji i spada u ugroženu vrstu. Vegetacija slatine iako delimično degradirana veoma je značajna. Najzaslanjenije površine naseljava vrsta Puccinellia distans, a brojnošću se ističe i Limonium gmelinii. Šumska vegetacija nije zastupljena pre svega zbog zaslanjene podloge, ali po obodnim delovima javlja se žbunasta vegetacija. Karakteristična vrsta je drača (Paliurus aculeatus Lam.), ali nepovoljni uslovi utiču da rast drvenaste vegetacije.

Prve podatke o biljkama izneo je Josif Pančić kada je posetio slatinu 1880. godine Faunu vodozemaca i gmizavaca ispitivali su Đorđević Ž. (1900) i Radovanović M. (1951,1957,1964), a kasnije i mnogi drugi naučnici. Prva istraživanja ptica obavio je Bratislav Grubač 2003.godine, a Metodije Velevski 2013.godine. Faunu vodozemaca čini 5 vrsta (velika zelena žaba, zelena krastava žaba, obična krastava žaba, žutotrbi mikač i dugonogi mrmoljak) i 7 vrsta gmizavaca (barska kornjača, obični zelembać, zidni gušter, kratkonogi gušter, slepić, belouška i stepski smuk). Faunu ptica čini 37 vrsta, od kojih se 9 vrsta ubraja u gnezdarice - stanarice i 17 vrsta u gnezdarice - selice.

Lalinačka slatina je identifikovana kao međunarodno značajno područje za biljke – IPA. Specifičan ekosistem odvaja je od kontinentalnih slatina Panonske nizije, a prisustvo stepskih relikata važni su za održavanje stepskih vrsta jer su stepska staništa u našoj zemlji veoma degradirana.