Močvare od međunarodnog značaja

Močvara od međunarodnog značaja obuhvata Nacionalni park "Đerdap" i međunarodno značajno područje za ptice "Mala Vrbica", koji su deo ekološke mreže Republike.

Površina područja "Đerdap" je 66.525,22 ha i obuhvata teritorije opština Golubac, Majdanpek i Kladovo, u okviru 16 katastarskih opština: Golubac, Brnjica, Dobra, Boljetin, Donji Milanovac, Majdanpek, Mosna, Topolnica, Golubinje, Miroč, Tekija, Petrovo Selo, Sip, Davidovac, Kladušnica i Podvrška.


Područje "Đerdap" ispunjava osam od devet kriterijuma predviđenih Ramsarskom konvencijom za upis u Spisak. Na području ističu se:

1) Đerdapska klisura koju čine tri zasebne klisure i dva kanjona koji su povezani sa tri kotline. To je najveća i najstarija vodena probojnica koja je povezivala vodene basene zapada i istoka. Pripada retkim predelima na našem kontinentu u kojima je koncentrisan veliki broj geoloških, geomorfoloških, paleontoloških, klimatskih, edafskih, fitocenoloških, fitogeografskih, florističkih, faunističkih, ali i kulturno-istorijskih i arheoloških specifičnih fenomena;

2) prisustvo 57 šumskih zajednica, od čega 40 zajednica ima reliktni karakter. Zabeleženo je i ukupno 12 polidominantnih reliktnih zajednica ishodnog tipa, 23 osiromašene reliktne zajednice, pet reliktnih zajednica šibljaka sa jorgovanom i 17 šumskih zajednica savremenog tipa;

3) prisustvo preko 1.100 vrsta i podvrsta vaskularne flore, što čini nešto više od četvrtine ukupne flore u Republici Srbiji. Prema kriterijuma za formiranje crvene liste Međunarodne unije za zaštitu prirode, mnoge vrste su ugrožene. Područje "Đerdap" je identifikovano kao područje od međunarodnog značaja za zaštitu biljaka (IPA - Important Plant Areas) i deo je ekološke mreže Republike Srbije;

4) prisustvo 48 vrsta insekata koji su zaštićeni nacionalnim propisima. Među njima je 20 vrsta strogo zaštićeno;

5) fauna ptica (ornitofauna) koja je predstavljena sa oko 170 vrsta, od kojih su 110 gnezdarice. Zbog raznovrsnosti ornitofaune i prisustva retkih, ugroženih i u drugom pogledu značajnih vrsta ptica, područje je identifikovano kao međunarodno značajno područje za ptice (IBA - Important Bird Areas), u okviru programa koji vodi Bird Life International, i deo je ekološke mreže Republike Srbije. Većina ptica su strogo zaštićene u Republici Srbiji a neke od njih nalaze se na različitim međunarodnim listama ugroženih vrsta;

6) fauna sisara koju čini preko 50 vrsta, među kojima su naročito značajne one koje imaju određeni status zaštite - vodena rovčica, puh lešnikar, šumski puh, vidra, mrki medved, vuk, ris, divlja mačka, jelen evropski, divokoza, zatim bogata fauna slepih miševa;

7) prisustvo oko 23 vrste vodozemaca i gmizavaca;

8) veoma bogata i raznovrsna fauna riba, 61 vrsta, od kojih većina živi u Đerdapskom jezeru i Dunavu (babuška, kečiga, deverika, crnooka deverika, ukljeva, bucov, mrena, šaran, klen, nekoliko vrsta krkuše, jegulja, dunavska haringa, crnomorski sleđ, štuka, skobalj, sabljarka, plotica, crvenperka, veliki vretenar, glavatica, linjak, vijun, čikov, smuđ, som i dr.);

9) fauna dnevnih leptira, koja broji preko 100 vrsta, zbog čega je Đerdap svrstan u međunarodno značajna područja odabrana za dnevne leptire (PBA - Prime Butterfly Areas), i deo je ekološke mreže Republike Srbije;

10) veliki broj vlažnih staništa, od kojih je najveći broj smešten u delu toka uzvodno od brane, a koja su nastala kao rezultat povećanja nivoa vode uzvodno od brane i usled stalnog plavljenja okolnih obradivih površina. Ovi ekosistemi predstavljaju migratorne puteve za mnoge vrste ptica. Po svom značaju izdvaja se lokalitet "Mala Vrbica".