Arheološki tragovi o naseljavanju ovog dela Srbije ukazuju da su se razne etničke populacije naseljavale u ove krajeve. Jedno od najznačajnijih nalazišta iz doba neolita jeste Drenovac (6.200 do 5.900 godina pre nove ere) koji zahvata više od 60 ha površine. U 3. veku nastalo je Rimsko naselje Sarmates odnosno stanica na Vojnom putu (Via militaris) koja je korišćena za menjanje konja i odmor. Tu su i ostaci srednjevekovnog grada Petrusa izgrađenog u 6. veku. Naselje Paraćin prvi put se spominje u povelji kneza Lazara u 14. veku, kojom on daruje manastiru Lavri sv. Atanasija sela u Petruškoj oblasti i trg „Parakinov brod“. Sa dolaskom Turaka u 15. veku nastupile su i borbe za oslobođenje, a nakon poraza na Ivankovcu 1805. Turci se povlače ka jugu. Već 1861. godine Paraćin dobija status varoši, a krajem 19. i početkom 20. veka otvaraju se prve fabrike i time grad postaje moderan trgovački centar. Prema narodnom predanju Paraćin je ime dobio po vlastelinu Parakinu.

Dominantno mesto u turizmu Paraćina zauzimaju izletišta. Jedno od najatraktivnijih jeste Grza sa istoimenom rekom, vrelom, 2 jezera, pešačkim stazama i vidikovcima. Nalazi se oko 20 km istočno od grada, na putu ka Zaječaru. U blizini je i pećina, još uvek neistražena, kao i raznovrstan biljni i životinjski svet što posebno privlači planinare i avanturiste.

Podno Južnog Kučaja u blizini izvorišta Crnice nalazi se izvorište Sisevac sa restoranom, bazenima sa termalnom vodom i sportskim terenima. Tu je i manje jezero namenjeno ribolovcima kao i srednjovekovni manastiri Ravanica i Manasija. Drugi značajni spomenici kulture su:

• Zavičajni muzej
• Tvrđava Petrus
• Manastir Svojnovo
• Manastir Lešje
• Manastir Svete Petke 
• Manastir Sisojevac
• Spomenik Branku Krsmanoviću
• Spomenik borcu ustaniku
• Spomenik Stevi Pisaru.

Grad je poznat i po organizovanju većeg broja manifestacija koja uglavnom prevazilaze okvire lokalne zajednice. Jedna od najpoznatijih je „Dani vina“, kao i „Đačka likovna kolonija“ na Grzi“, „Kulturno leto“, „Sisevačka likovna kolonija“, Šahovski festival, Artfest.

Do Paraćina se poprilično lako stiže obzirom da se nalazi na raskršću važnijih puteva: ka severu je pravac za Beograd, ka jugu za Niš, prema istoku za Zaječar i zapadu ka Kraljevu. Kroz grad i opštinu prolazi i međunarodna železnička pruga. Najbliži aerodrom je Konstantin Veliki u NIšu udaljen oko 80 km, dok je aerodrom Nikola Tesla u Beogradu udaljen oko 160 km.