Prerast - prirodni most na rečnom koritu Valje Prerast kod Majdanpeka (Šuplja stena)

Prerast Šuplja stena predstavlja prirodni most koji je nastao procesom obruvavanja kada je dolazilo do uništavanja pećine, postepeno, urušavanjem njenih tavanica. Dimenzije prerasti mogu biti različite, a prerast Šuplja stena zahvaljujući svojim dimenzijama predstavlja predmet interesovanja i kada je reč o turističkim posetama. Gornji deo luka nalazi se na visini od 42 m, a debljina svoda izgrađenog od krečnjaka je 8 m. Visine otvora ispod luka su različite, najmanja iznosi 29.5 m, a najveća 34 m. Takođe, širina kanala nije na svim mestima jednaka. U unutrašnjosti kanal dostiže širinu 9.5 m, a na izlazu širina iznosi 7 m.


Šuplja stena, usečena u krečnjacima, nalazi se na rečici Prerast, na oko 15 km udaljenosti od Majdanpeka, u istočnoj Srbiji. Poznata je i pod nazivom „Valja prerast“ koje joj je dodelilo stanovništvo ovog dela istočne Srbije.

Prerast nije značajna samo zbog svojih prirodnih odlika. Veliki značaj ima za lokalno stanovništvo koje, na mestu na kome se ona nalazi, vrši obrede. Vlasi prostor ispred vrata doživljavaju prostorom gde duše predaka borave, te nije iznenađujuće što se na mestu Šuplje stene, odnosno „prirodnih kamenih vrata“ vrše rituali, te oni ovde dolaze da ispune svoje obredne obaveze prema voljenom pokojniku. Za obredne svrhe koristi se čista voda, a čistom vodom se smatra ona koja protiče preko kamenitog korita Šuplje stene i veruje se da je voda koja prođe kroz ova „kamena vrata“ pogodna za vršenje obreda. Takođe, prema verovanju, ovim prostorom vlada Lenkica (Danica), koja u vlaškoj mitologiji predstavlja demonku s kojom vračevi sklapaju dogovor, odlazeći kod nje jednom godišnje, koliko se veruje da voda zahvaćena sa prostora Šuplje stene ima magijsko dejstvo. Naravno, voda koja je uzeta s ovog mesta ima magijsko dejstvo jedino ukoliko Lenkica dozvoli.

Nedaleko od prerasti otkriveni su ostaci metalurškog kompleksa iz doba Rimljana, za koji se procenjuje da je podignut u III i IV veku n.e. Pronađeno je više predmeta. Za prerast se vezuje i legenda o zakopanom blagu, te je i na ovom prostoru bilo tragača za njim.

Prerast – prirodni kameni most na rečnom koritu Valje Prerast kod Majdanpeka (Šuplja stena) predstavlja Prirodni spomenik stavljen pod zaštitu.