Radan

Planina Radan smeštena je u južnom Pomoravlju, 25 km južno od Kuršumlije. Jedan njen deo površine 41.312,66 km² stavljen je pod zaštitu države kao Park prirode Radan. Najviša tačka je vrh Šopot – Tromeđa na 1.409 m nadmorske visine. Planina se prostire pravcem severozapad - jugoistok, od Marine kule kod Kuršumlije do sela Štulac nedaleko od mesta Lebane.


Reljef  Radan planine pripada planinsko – kotlinskoj oblasti Srbije i nastao je na mestu sučeljavanja Dinarida i Rodopa. Zbog toga planinu karakterišu različiti oblici reljefa, složenost geološkog sastava i tektonskih odnosa. Planina Radan je u prošlosti bila mesto čestih vulkanskih aktivnosti, a o tome nam svedoče magmatske stene, termomineralni izvor i ostaci vulkanskih kupa i kratera.

Zbog relatvno male nadmorske visine ovo područje prekriveno je šumom, ali se mogu uočiti i livade i pašnjaci. U dolinama reka razvila se šuma topole i vrbe, na nešto višem nivou postoje šume lužnjaka sa jasenom, a na najvišim delovima planine javlja se bukova šuma. Relikatna biljka ovog područja jeste mečja leska. Fauna je raznovrsna, i neke od vrsta jesu suri orao, prao zmijar, sova buljina, veverica, vuk, divlja mačka, divlja svinja, srna i mnoge druge.

Režim zaštite I stepena obuhvata 1.077,52 ha (2,61 %) i to lokalitete:

  • Prolom
  • Ripivode
  • Petrovac

Režim zaštite II stepena obuhvata 3.886,50 ha (9,41 %) sa lokalitetima:

  • Sokolovica
  • Radan
  • Gornji Gajtan
  • Rudare - Devojački krš
  • Petrova Gora - Delivoda
  • Gajtanska vrata
  • Brestovačko jezero
  • Svinjište
  • Zagrađe

Režim III stepena zaštite obuhvata površinu od 36.348,64 ha (87,98%).

Najznačajniji turistički lokaliteti na Radan planini jesu arheološko nalazište Caričin grad, izgrađen u 6. veku od strane cara Justinijana kao administrativno – političko i crkveno središte Balkanske provincije, te prirodni fenomen Đavolja varoš. Zatim Prolom i Sijarinska banja, u kojima se pored lekovitih izvora nalaze rehabilitacioni centri, velnes i spa centri, različite vrste smeštajnih kapaciteta, bazeni, šetališta i sportski tereni, a voda iz Prolom banje se i flašira. Na istočnoj strani Radana nalazi se i spomen dom u čast partizanima iz tog kraja. Planina Radan je pogodna za ljubitelje planinskog biciklizma. Jos jedna zanimljiva pojava na Radanu jeste pojava uzbrdne nizbrdice, gde voda teče od podnožja ka vrhu, a automobili iako isključe svoje motore takođe idu uzbrdo.