Šabac je tokom Drugog svetskog rata pretrpeo velike civilne i materijalne žrtve. Jedno od najtežih stradanja bilo je na samom početku rata kada su nemačke snage proterale oko 5000 Šapčana u sresmko selo Jarak u improvizovani logor, zbog učešća ćetničko-partizanskih snaga u ustanku 1941. godine. Tokom ratnih godina kroz logore u samom gradu prošlo je oko 25 000 građana a ukupne žrtve mere se hiljadama. Šabac je konačno oslobođen 23. oktobra 1944. godine pošto su u grad ušle jedinice 23. udarne divizije NOVJ a nemačke snage se preko Save povukle u Srem.

Donjošorsko groblje datira s kraja XIX veka, dok je deo na kome su sahranjeni posmrtni ostaci oko 3000 boraca Narodnooslobodilačke vojske i civila, žrtava okupatorskog režima od 1941. do 1945. godine, podignut 1961. godine. Radovi su izvedeni prema projektu arhitekti Narandže Brkić i Jelene Kirovski. Na samom ulazu nalazi se bronzana tabla sa tekstom. Prostor groblja podeljen je na dva dela – u prvom delu su humke poginulih i streljanih, dok su u drugom delu humke preminulih boraca u šabačkoj bolnici krajem rata. Na groblju su sahranjene brojne ličnosti i narodni heroji Mačve iz Drugog svetskog rata: Aleksandar Stanković Lala, Braća Srnić, Nebojša Jerković i dr. U centralnom delu podignut je četiri metra visok mermerni spomenik u obliku trostrane piramide. Svakog 9. maja na ovom spomen-groblju obeležava se Dan pobede nad fašizmom.

Vladimir Lukić

dipl. istoričar