Spomenik 3. proleterskoj sandžačkoj udarnoj brigadi
Stanovništvo iz Nove Varoši i okoline uzelo je učešća u borbama tokom Drugog svetskog rata. Najveći deo njih pristupio je jedinicama Narodnooslobodilačke vojske u Zlatiborskoj četi, odnosno u Trećoj proleterskoj sandžačkoj udarnoj brigadi. Ona je formirana 5. juna 1942. godine sa tada 985 boraca. Tokom rata u njoj se borilo oko 10 000 ljudi a iz svojih redova dala je 20 narodnih heroja.
Nova Varoš je tokom rata oko 70 puta bila okupirana i oslobađana, da bi konačno oslobođenje usledilo 3. septembra 1944. godine. Velike zasluge imala je upravo Treća proleterska sandžačka udarna brigada. U znak zahvalnosti ovim borcima narod Nove Varoši podigao je spomenik. Takođe, podignut je i spomenik sa kosturnicom palih boraca i stradalih građana u NOR-u 1941 – 1945. godine.
Vladimir Lukić
dipl. istoričar