Spomenik oslobođenja Sremske Mitrovice
Nakon kratkotrajnog Aprilskog rata Vojvodinu su okupirale nemačke i mađarske fašističke snage da bi već 11. aprila 1941. godine otpočeo ulazak nemačkog 46. motorizovanog korupusa 2. armije u Srem. On je uključen u Nezavisnu Državu Hrvatsku, a nove okupacione vlasti otpočele su zauzimanje važnih objekata i državnih ustanova, razoružavanje delova bivše jugoslovenske vojske, kao i hapšenja i streljanja članova Komunističke Partije i SKOJ-a.
U Vojvodini je KPJ radila na učvršćivanju i omasovljenju Partije a ubrzo je stvorena mreža vojnih komiteta i štabova, mesnih desetina, diverzantskih i udarnih grupa. Tokom 1942. godine Narodnooslobodilačka borba u Vojvodini je dobila veliki zamah u Sremu, a do leta su formirani Fruškogorski, Podunavski, i Posavski odred kao i Bosutska partizanska brigada. Zbog masovnog ustanka u Sremu u septembru 1943. godine Nemci su izveli vojnu ofanzivu tokom koje su samo uspeli da nanesu manje gubitke partizanskim jedinicama ali je stenovništvo Srema bilo izloženo pljački, masovnim streljanjima, odvođenju u logore.
Sremsku Mitrovicu su 1. novembra 1944. godine oslobodile 16. vojvođanska i 11. krajiška divizija NOV i POJ, kao i 4 artiljerijska puka i 87. oklopno-motorizovani puk kaćuša sovjetske Crvene armije. Na prvu godišnjicu oslobođenja grada, 1. novembra 1945. godine, postavljen je spomenik ispred železničke stanice. Izrađen je od veštačkog kamena u obliku obeliska sa četiri pravougaona ispupčenja. Na jednom ispupčenju postavljena je ploča sa tekstom a na ostala tri postavljene su zvezde petokrake.
Vladimir Lukić
dipl. istoričar