Oni su u Kragujevac dovedeni sa fronta u Italiji kako bi se odmorili i popunili, a ubrzo su se našli u društvu ruskih zarobljenika koji su bili pod uticajem revolucionarne marksističke ideologije. Oko 700 vojnika pobunilo se 2. juna 1918. godine na čelu sa narednikom Viktorom Kobilikom, a potom povelo borbu koja je trajala dan i noć. Pobuna je brzo ugušena, okrivljeni su izvedeni pred vojni sud a 44 (42 Slovaka i 2 Čeha) osuđenih je streljano isti dan.

Inicijativu za podizanje spomen-obeležja stradalima pokrenuli su 1922. godine Nikola Stevanović, načelnik vojne muzike i potpukovnik Miliher, vojni ataše Čehoslovačke Republke. Izrađen je spomenik od belog mermera sa imenima 44 steljana vojnika i bronzanim orlom raširenih krila na vrhu. Svečano je otvoren 28. septembra 1924. godine uz prisustvo rođaka stradalih vojnika, brojnih kragujevčana, kao i visokih predstavnika Kraljevine SHS i Čehoslovačke.

Vladimir Lukić

dipl. Istoričar