Ulica Braće Radić (Subotica)

Ulica Braće Radić nalazi se u gradu Subotici, u njegovom jugoistočnom delu, a 2019. godine proglašena je od strane Republike Srbije za prostornu kulturno-istorijsku celinu. Ukupna površina celine sa zaštićenom okolinom iznosi 12 ha, 54 a i 93 m².


Formiranje ulice vezano je za period posle naseljavanja grada. Znatno moderniji izgled, kao i ostatak naselja, dobija nakon proglašenja Subotice slobodnim kraljevskim gradom 1779. godine. Njen prvobitni naziv, koji se zadržao sve do druge polovine XIX veka, bio je Petrovaradinski put. Nakon toga nosila je ime Mikloša Vešelenjija (mađarskog političara i revolucionara), Paje Kujundžića (katoličkog sveštenika i borca za nacionalna prava Bunjevaca) da bi posle Drugog svetskog rata ponela današnji naziv. Braća Jovan i Dušan Radić bili su ugledni trgovci s kraja XIX veka ali i veliki dobrotvori koji su pomagali najznačajnije ustnove kulture i obrazovanja Srba u južnoj Ugarskoj.

Odlukom iz 2019. godine zaštićen je samo središnji deo ulice, pošto početni deo pripada celini centra Subotice a na mestu južnog je sedamdesetih godina XX veka izgrađeno moderno naselje. Središnji deo ulice naseljavali su građani srednje klase što se može uočiti na osnovu sačuvanih projekata njihovih kuća. Konture ulice vidljive su na prvoj detaljnoj mapi grada iz 1787. godine ali je većina kuća i parcela izmenjena regulacijom u XIX veku. Najveći broj do danas očuvanih objekata građen je u periodu između 1880. i 1940. godine u stilovima neorenesanse, neobaroka i secesije. Kuće su većinom prizemne i izgrađene na regulacionoj liniji ulice. U ulici se nalaze i Rimokatolička crkva Svetog Đorđa, Evangelistička crkva i stara škola izgrađene početkom XX veka.

 

Vladimir Lukić

dipl. istoričar