Predeo izuzetnih odlika "Vlasina" stavlja se pod zaštitu da bi se: očuvao uzdignuti srednje planinski predeo značajnih visinskih raspona sa izraženom plastikom visoravni i ujedno jedna od najrasprostranjenijih zona kristalastih škriljaca u našoj zemlji; očuvale zajednice subalpske žbunaste vegetacije u kojoj dominiraju borovnica i brukentalija, a na sličnim površinama oko jezera i brezove šume i vegetacija vrbaka; očuvala vlažna staništa oko većih potoka i reka gde je razvijena potencijalna vegetacija dolinskih i močvarnih livada; očuvale lišćarsko-četinarske šume, gde dominiraju borove i smrčeve šume; očuvala fauna insekata i to 11 vrsta vilinskih konjica, 22 vrste striži buba, 32 vrste skarabeida i 42 vrste pravokrilaca; očuvala ornitofauna, kao jedan od temeljnih fenomena, čije bogatstvo je izraženo sa 125 registrovanih vrsta; očuvale specifične i atraktivne pejzažne karakteristike; očuvao prirodno-istorijski fenomen tipa tresetnih ostrva sa usko specijalizovanim biocenozama; očuvao visok diverzitet flore, vegetacije i stvaranje specifičnog i raznovrsnog živog sveta i ekosistema.

Flora tresetišta Vlasine odlikuje se prisustvom karakterističnih tresavskih biljaka kao što su močvarna petoprsnica, maljava breza, rosulja, muljna oštrica, gorka detelina i drugih. Staništa ovog tipa kod nas su retka, sa specifičnim živim svetom i mnoge biljne vrste koje se na njima nalaze žive u izolovanim populacijama na krajnjim granicama svog rasprostranjenja. Na obodu tresetišta nalazimo i omanoliku palamidu, visoku biljku sa krupnim purpurnim cvastima, čiji jedini poznati lokalitet u Srbiji je upravo na Vlasini. Od značajnih vrsta koje žive naVlasini u prave florističke retkosti spadaju pobarica, barski rastavić, bugarska lincura, jankin ljiljan, adamovićev lopen, pančićev luk i pančićev jedić. Sa aspekta bio diverziteta naročito je važno prisustvo stenoendemičnih vrsta kao što je srpski kaćunak, očuvani borealni relikt koji predstavlja ostatak flore tamnih četinarskih šuma i tresetišta iz perioda glacijacija i interglacijalnih faza na Balkanskom poluostrvu.

Po međunarodno usvojenim principima zaštićeno je preko 60 vrsta, a po standardima domaćeg zakonodavstva trajno je zaštićeno 50 vrsta.

Vlasina je upisana kao Ramsarsko područje u registar međunarodno vlažnih područja, a u skladu sa Konvencijom o močvarama koje su od međunarodnog značaja, naročito kao staništa ptica močvarica ("Službeni list SFRJ - Međunarodniugovori", broj 9/77).

Područje Vlasine je međunarodno značajno područje za ptice Important Bird Areas - IBAs (RS037IBA), a usled visokog stepena prisustva ugroženih biljnih vrsta uvršteno je u međunarodno značajna botanička područja Important Plant Areas - IPAs. Deo prirodnog dobra nalazi se i u okviru odabranog područja za dnevne leptire Prime Butterfly Areas - PBAs.

Zbog prisustva određenih ugroženih biljnih i životinjskih vrsta i prirodnih staništa koji se nalaze na Rezoluciji 4. i 6. Konvencije o očuvanju evropske divlje flore i faune i prirodnih staništa ("Službeni glasnik RS – Međunarodni ugovori", broj 102/07) Vlasina predstavlja EMERALD područje (RS0000006) u okviru međunarodne EMERALD ekološke mreže.

Prema Uredbi o ekološkoj mreži ("Službenig lasnik RS", broj 102/10), Vlasina pripada delu ekološki značajnog područja broj 88 - "Vlasina".

Površina Predela izuzetnih odlika "Vlasina" iznosi 13.329,84 ha od čega je u privatnom vlasništvu 49,12%, državnom 50,83% i u drugim oblicima vlasništva 0,05% površine.

Predeo izuzetnih odlika "Vlasina" nalazi se u jugoistočnoj Srbiji, najvećim delom na teritoriji opštine Surdulica gde zauzima površinu od 12.848,71 ha ili 96,39% zaštićenog područja, a neznatnim na teritoriji opštine Crna Trava odnosno 481,13 ha ili 3,61% zaštićenog područja.

Lokaliteti:

1. Ostrvo Dugi Del, površine 7,82 ha
2. Ostrvo Stratorija, površine 1,81 ha;
3. Vrtop - Jelački rid, površine 1.749,73 ha;
4. Mali Čemernik, površine 90,62 ha;
5. Veliki Čemernik, površine 361,33 ha;
6. Stevanovski potok, površine 37,16 ha;
7. Blato - Delnice - Bratanov Del, površine 409,66 ha;
8. Poluostrvo Dugi Del, površine 40,55 ha;
9. Vlasinsko jezero, površine 2.080,44 ha;
10. Klisura Vučje reke, površine. 102,89 ha.

Izgradnjom brane na reci Vlasini formirano je i Vlasinsko jezero. To je drugo po veličini i najviše jezero u Srbiji. Reka Vlasina je duga oko 70 km i uliva se u Južnu Moravu, koja pripada crnomorskom slivu. Najveća atrakcija na reci je jezero sa dva ostrva prekrivena šumom, veliki broj poluostrva, zaliva i uvala, kao i očuvana priroda, zdrava sredina, čisti voda. Oblast oko reke pogodan je za ribolov, a od riba ovde mozemo naći pastrmku, klena, mrenu, krkušu i mnoge druge.