Vrbas

Opština Vrbas se nalazi na teritoriji AP Vojvodine u okviru Južnobačkog okruga. Zauzima površinu od 376 km² u kojoj živi oko 42.000 stanovnika u 7 naseljenih mesta. Centar opštine je sam grad Vrbas koje naseljava 25.000 stanovnika.


Prvi pisani podaci o naselju potiču iz 1387. godine. Međutim još u doba neolita (5000 g.p.n.e.) počinje naseljavanje ovih prostora. Na lokalitetu Šuvakov salaš otkrivena je kuća ukopana u les, dok su u blizini Čarnoka i na levoj obali Crne bare otkrivena naselja iz bronzanog doba (1800 g.p.n.e.). Lokalitet Čarnok-Bačko Dobro Polje predstavlja keltsko zemljano utvrđenje. Već u prvom veku nove ere dolaze Sarmati, kasnije Avari o čemu svedoči nekropola na lokalitetu Polet. U 5. veku dolaze Bugari, a kasnije i ugarska plemena. O ovom periodu nema puno podataka ali se zna da su Sloveni počeli sa naseljavanjem ovim prostora početkom 13. veka. Sa dolaskom Turaka naselje se sve više pominje u poreskim knjigama. Međutim početkom 18. veka Nemci, Mađari i Rusi se doseljavaju u ove krajeve te danas opština Vrbas čini pravu multietničku sredinu sa preko 28 nacija. Zahvaljujući izgradnji puteva i železnice u 19. veku Vrbas je vremenom postao veliki industrijski i trgovački centar u kome danas posluju kompanije poput: Carnex-industrija mesa, Fabrika šećera Sunoko, Medela ad, Unionpromet doo, Vital ad- fabrika ulja i biljnih masti, Sava Kovačević doo.

Prvi i Drugi svetski rat zaustavljaju početni razvoj, ali ubrzo posle ratova stanovništvo sa prostora Crne Gore i Bosne i Hercegovine, kao i Kosova naseljavaju Vrbas. Danas se grad trudi da predstavi svoje prirodne potencijale i istorijsko nasleđe i time privuče turiste. Zmajevačka jezera su pravi raj za ribolovce, kao i Kanal Dunav - Tisa - Dunav koji imaju uređene prostore za kampovanje, rekreaciju, izlete i pecanje. Kulturno-istorijsko nasleđe opštine čine:

  • Likovna galerija
  • Gradski muzej
  • Baza centar – Bapina baza
  • Vetrenjača Ravno Selo
  • Arheološki lokalitet Čarnok
  • Pravoslavna crkva u Kucuri
  • Pravoslavna crkva u Zmajevvu
  • Rimokatolička crkva u Zmajevu
  • Grkokatolička crkva u Vrbasu
  • Dvorac Tabori
  • Metodistička crkva
  • Kapela Vodice
  • Reformatorska crkva
  • Evangelistička crkva
  • Salaši i etno sela.

Kroz opštinu prolaze više saobraćajnih pravaca koji ga povezuju sa ostalim opštinama Srbije. Autoput E-75 prolazi kroz opštinu u dužini od 20 km. Novi Sad je udaljen 45 km, a Beograd 110 km. Železnička pruga Budimpešta-Solun, kao i Vrbas - Sombor prolaze kroz opštinu. Veliki značaj ima hidrosistem Dunav - Tisa - Dunav odnosno Veliki Bački kanal sa najbližom lukom u Novom Sadu, dok je najbliži aerodrom Nikola Tesla u Beogradu.