Vrnjačka banja
Najposećenija banja u Srbiji – Vrnjačka banja, smeštena je na obroncima planine Goč u centralnom delu Srbije. Banjsko naselje leži u dolini Vrnjačke i Lipovačke reke na 230 m nadmorske visine. Na teritoriji njene opštine živi oko 30.000 stanovnika, a u samoj banji oko 16.000. Ovo područje odlikuje umereno-kontitentalna klima sa umereno toplim letima, i umereno hladnim zimama. Srednja godišnja temperatura je 10,3°C. Zahvaljujući okolnim planinama zaštićena je od jakih vetrova.
Ваnја ima dugu tradiciju kao turistički i kao zdravstveni centar. Korišćenje mineralnih voda seže u daleku prošlost, kada su Skordinci i Rimljani naseljavali Balkansko poluostrvo. Rimski izvor i novčići sa likovima rimskih imperatora pronađeni su prilikom kaptaže vrnjačke mineralne vode 1924. godine. Tokom perioda vladavine Turaka nema pouzdanih podataka o korišćenju ovih lekovitih voda, da bi po oslobođenju zemlje Knez Miloš unajmio baroka Herdera da ispita mineralnu vodu. Početak napredovanja banje vezuje se za 1868. godinu kada je osnovano „Osnovatelno fundatorsko društvo kiselo-vruće vode u Vrnjcima“. Iste godine izvršena je kaptaža dva izvora tople mineralne vode i počelo se sa izgradnjom banjskih objekata. Zbog nedostatka sredstava za izgradnju lečilišta, 80-tih godina 19. veka banja prelazi u državne ruke i polako počinje da se razvija u moderno lečilište. Tako je broj posetilaca iz godine u godinu rastao. Početkom 20. veka banja je imala veliki broj smeštajnih i ugostiteljskih objekata. Čak ni tokom perioda Prvog i Drugog svetskog rata razvoj banje nije bio u zastoju. Ponovni uspon Vrnjačka Banja doživljava pedesetih i šezdesetih godina s povećanjem broja posetilaca i gradnjom novih objekata, da bi 80-tih godina banju posetilo blizu 200.000 posetilaca.
Vrnjačka Banja ima 7 izvora mineralnih voda i to: Topla voda, Snežnik, Slatina, Jezero, Beli Izvor, Borjak i Vrnjačko Vrelo. Mineralne vode “Snežnik” (17°C) i “Slatina” (13°C) spadaju u grupu hladnih, alkalnih, zemnoalkalnih ugljeno-kiselih voda i one se flaširaju kao stone mineralne vode. Ostala 5 izvora tople mineralne vode pripadaju grupi alkalnih, ugljeno-kiselih homeotermi (36,5°C).
Medicinske indikacije:
- Šećerna bolest (dijabetes tip 1, tip 2 i komplikacije)
- Stanje posle preležane žutice
- Bolesti žučne kese i žučnih puteva
- Oboljenja pankreasa
- Čir želuca i dvanaestopalačnog creva
- Obolenja organa za varenje
- Stanje posle hiruškog odstranjivanja žučne kese
- Degenerativna stanja
- Stanje posle resekcije jednjaka, želuca i creva
- Hronična ginekološka obolenja i sterilitet
- Infekcije bubrežne karlice, mokraćne bešike i mokraćnih puteva
- Kalkuloza mokraćnih puteva i funkcionalnih oboljenja
- Reumatske bolesti
- Posttraumatska stanja.
Lečenje se obavlja u Specijalnoj bolnici za lečenje i rehabilitaciju organa za varenje i šećerne bolesti "Merkur", u kojoj se sprovode metode dijagnostike, lečenja i rehabilitacije, stručno-metodološki i doktrinirani kriterijumi i preventivne, dijagnostičke, terapeutske i rehabilitacione zdravstvene usluge, uz primenu metoda savremene balneoterapije, fizikalne medicine i rehabilitacije.
Povoljan geografski položaj učinio je banju dostupnom iz svih krajeva zemlje. Sa severa stiže se autoputem E-75: Beograd - Niš do Batočine, zatim regionalnim putem preko Kragujevca i Kraljeva do Banje. Drugi put vodi sa juga - autoput E-75: Niš - Beograd do Pojata, zatim regionalnim putem E-761 preko Kruševca do Banje. Ibarskom magistralom i drugim regionalnim putevima banja je povezana sa bližim i daljim mestima.
U okolini banje posetioci mogu da uživaju u lepoti brojnih planinskih izletišta, reka, vinograda, manastira, starih crkava i tvrđava. Bujna vegetacija predstavlja idealno mesto za šetnju, berbu šumskih plodova i lekovitih trava. Mnogi značajni spomenici kulture iz srednjeg veka nalaze se na ovom prostoru: manastiri Studenica, Žiča, Gradac, Ljubostinja, Naupare, tvrđava Maglič i Brvenik. Na planini Goč se nalaze uređene skijaške staze i ski lift. Uz to, preko сеle godine, a naročito leti, posetiocima Vrnjačke Banje se nudi izuzetno bogat i raznovrsan kulturno-zabavan program.