Zvonačka banja

Jedna od najviših lečilišta u Srbiji, smeštena na obroncima Vlaške planine (1.443 m) na 660 m nadmorske visine je Zvonačka banja. Ime je dobila po obližnjem selu Zvonce. Nalazi se u klisuri reke Jerme koja je proglašena za Specijalni rezervat prirode, u blizini Pirota nedaleko od granice prema Bugarskoj.


Arheološka istraživanja svedoče o korišćenju lekovitih voda banje još za vreme Rimljana i srednjovekovne Srbije, ali je lečilište obnovljeno tek početkom 20. veka. Između 1903. i 1926. godine otkriveni su ostaci rimskih građevina, izgrađen rezervoar za vodu, napravljen cevovod od rezervoara do bazena i sazidana jedna zgrada. Posle Drugog svetskog rata počela je intezivnija gradnja i uređenje banje. Izgrađen je park, bazen, prilazni putevi do banje, kupatila i  bazen.

Geološki sastav terena određuje osobine termomineralne vode. Najveći deo padavina ponire kroz pukotine krečnjačke mase, ali kako su krečnjaci zagaćeni vodonepropustivim sedimentima, voda se pojavljuje na topografsku površinu u vidu vrela. Lekovita voda je temperature 28°C, radioaktivna (6,55 MJ), bistra, bez mirisa i boje, i pripada grupi oligomineralnih, slabo sulfidnih hipotermi. Kada je 1976.godine izvršena analiza vode, utvrđeno je da sadrži razne mikroelemente: kalcijum, natrijum i magnezijum i mikroelemente: kalijum, litijum, rubidijum, barijum, bakar, jod, fluor, fosfor, mangan i stroncijum. Voda je niske mineralizacije sa malim sadržajem većine elemenata, osim azota, kiseonika, kalcijuma, hidrokarbonata i silicijum-dioksida. Tačnije, voda banje se odlikuje gasnim sastavom u kome sa više od 80 % preovlađuje azot.

Medicinske indikacije:

  • Bolesti lokomotornog aparata
  • Nervne bolesti (neuralgije, neurastenije, psihoneuroze, vegetativne neuroze)
  • Povišeni krvni pritisak
  • Poremećaji periferne cirkulacije
  • Reumatizam
  • Menadžerske bolesti
  • Klimakterične tegobe
  • Upalne promene na očima.

Lečenje se obavlja kupanjem pod različitim vrstama tuševa, u kadama i bazenima, podvodnom masažom, ispiranjem očiju vodom, pijenjem vode, svim oblicima fizikalne terapije, uz pomoć stručnjaka iz Zdravstvenog centra iz Pirota.

S obzirom da je smeštena u blizini Bugarske granice, od Beograda je udaljena čak 400 km, a drugi obližnji gradovi su Dimitrovgrad (30 km), Babušnica (31 km) i Pirot (39 km). U njenoj okolini moguće je posetiti nekoliko srednjovekovnih manastira, pećinu Vetrena dupka ili klisuru reke Jerme. Okolne planine su bogate divljači te je moguć lov kao i ribolov na nekoj od reka.