22.9.-4.10.2021.g. Mala galerija Ulupuds, Uzun Mirkova 12.

Sferne inicijacije

Danijela Jović je slikarka koja se bavi i muzikom, zahvaljujući modernoj tehnologiji. Reč je o multimedijalnoj umetnici koja, uprkos svojih eksperimenata, koje bismo možda pre mogli nazvati duhovnim putovanjima, čuva čisto likovne vrednosti slike i crteža, svesna i savremenog vizuelnog izazova, kao šireg i novijeg pojma od likovnog. Ukoliko se usredsredimo samo na slikarsku oblast njenog stvaralaštva, a za nju je ona osnovna, uvidećemo elemente šireg likovnog delovanja. Ona se kao slikarka izražava u ciklusima koji imaju unutrašnju logiku razvoja. Njen slikarski svet u rasponu je od punog do praznog, od svetla do tame, između apstrakcije i figuracije. Na svim tim naizgled drugačijim radovima vidi se ista ruka, rukopis jedne umetnice koja hrabro ide od crnog i belog ka boji, od slobodnog, snažnog poteza koji otvara neslućene svetove i duhovni prostor na platnu do linije kojom opisuje i izvlači na površinu svoja mala čudovišta. Posve drugačiji je ciklus u kome istražuje likovne mogućnosti prevođenja muzike na jezik crteža. Takav spektar, raznorodnost likovnih rešenja, u kojima je upisan isti duh, karakter, rukopis jedne ličnosti, upućuje na budnog stvaraoca, aktivnog istraživača, psihonauta svojih unutrašnjih svetova, koje preleće u brišućem letu. Danijela Jović je od naših umetnica među najudaljenijima od koncepcije tzv. slikanja jedne slike , rabljenja jednog uspešno nađenog rešenja do izlizanosti manira i klišea. Ona operiše sa više modela i stvaralačkih nivoa, vrednujući umetnost kao posebnu stvarnost. Možda je u pozadini njenog rada kao kod istaknutih (post)modernih umetnika u osnovi samo istraživanje svesti o umetnosti, o značaju stvaralačkog čina. Za njen metod kao kod nekih naprednih umetnika ključan je proces, put do slike, a ne samo finalizacija. Reč je o otvorenom delu koje, kao i pojedina avangardna ostvarenja, može da ostane nedovršeno, da bi ga posmatrač završio u svojoj uobrazilji ili mašti. To je uočeno već kod Sezana. Na taj način se gledalac ne potcenjuje, već se uzima kao aktivni učesnik stvaranja, umesto da mu se isključivo sve do kraja bukvalno i banalno predstavi i definiše. Reč je o imanentnoj ljudskoj potrebi da osvaja prostor slobode, što bi bila i jedna od mogućih definicija stvaralaštva Danijele Jović.

Deo njenog likovnog sveta izgrađen je na gestualnoj slobodi, na snažnom tragu poteza (slika je uvek trag, odraz nečega), a drugi deo ishodi iz umetničinog pomnog, skoro opsesivnog bavljenja idejama, samom idejom kao fenomenom i preduslovom stvaranja. Od Platona do Vitgenštajna i Bodrijara postoje mnoge koncepcije idejnog, koje je u likovnoj umetnosti rešavano na različite načine, od egipatske ritualnosti kulta i kanona, grčkog mimezisa, hrišćanske simbolike, renesansnih alegorija do konceptualne umetnosti kao čiste, oslobođenje ideje ili tautologije. Najnoviji ciklus umetnica je nazvala Reci sebi – Dobar dan! Tu treba imati u vidu da je Dragan Lubarda, legendarni crtač i profesor beogradske Likovne akademije, reč dan smatrao najlepšom u srpskom jeziku. Pa ipak, ovde nije reč samo o vedrini i podršci usamljenom čoveku u eri pandemije, već i o materijalizaciji ideja, prikazanih u obliku zasebnih okruglih tela, kako su i antički mislioci zamišljali idealno telesno savršenstvo. Pojedina od njih imaju oko kao simbol i organ saznanja, koji je i sam loptast. Pre nalik na Lajbnicove monade, ili samostalne atomske suštine, nego na Platonov metaforički svet senki, odraza nebeskog u zemaljskom, ideje-lopte na novim radovima Danijele Jović čine skupine, što i jeste poetski smisao sazvežđâ. One su često u aglomerisanoj formi, a nagomilavanje (sa sistemom ili bez njega) jedan je od ključnih principa likovnog komponovanja. Vodi i ka kompoziciji u vidu horror vacui, potpuno drugačijoj od onih iz ciklusa Dnevnik emocija . Težnja ka ispunjenosti, ili strah od praznog prostora, smatra se jednim od načina na koji sama priroda stvara, a na taj metod se u minimalizmu (post)moderne umetnici sve manje oslanjaju. On ima odraza i u muzici. Tako Danijela Jović zatvara svoje krugove i zaključava duh u sferu, ne bi li odatle još snažnije delovao.

Dejan Đorić

Sfere ideja

...mehuri u svetskoj peni...

Peter Sloterdijk

Restrikcija socijalnih kontakata u vreme borbe sa pandemijom uputila nas je na same sebe. Danijela Jović istražuje načine za prevazilaženje negativnih aspekata aktuelne situacije, tako što u periodima izolacije prepoznaje priliku za upoznavanje sebe kao dobrodošlog društva. Ovo je izrazila pozdravom dobar dan u naslovu izložbe.

Umetnica na svojim apstraktnim kompozicijama u tehnici akrilnih boja opredmećuje svet ideja, koji je čoveku dostupan u svakoj situaciji i kroz sve epohe. Njene ideje se ne mogu prosto imenovati, već predstavljaju energetske zapise koji se najbolje čitaju emocijom. Simbol ideje za umetnicu je krug kao oblik savršenstva. Ona krugove povezuje u forme koje podsećaju na molekule, grozdove, penu ili druge prirodne strukture. Međutim, apstrahovan je samo način na koji se elementi grupišu, dok je asocijativnost slučajna. To su vizuelno-muzički ritmovi čovekovog unutrašnjeg života. Baš kao i tok svesti, oni nisu planirani već spontani, nisu geometrijski nego amorfni.

U pojedine krugove umetnica ucrtava simbol oka, koje preuzima od posmatrača inicijativu gledanja, poručujući da je ideja ta koja pronalazi čoveka a ne čovek nju. Poneki krug ima zube, nalik na malu otvorenu čeljust. Svaki ljudski atribut koji se pojavljuje u apstraktinim formama, govori o generisanju novog čoveka, što je prirodna posledica bavljenja idejama. Metafizički objekti pulsiraju od života u belom ili sivom prostoru slike. Završni potezi crvenom, svetlo plavom ili bojom rđe reinterpretiraju ahromatske svetlo-tamne odnose. Svedeni kolorit i apstraktnost oblika govore jezikom minimalistički dizajniranog enterijera.

Umetnica slika stojeći i uz muziku, koja je njena duboka inspiracija. Njen potez je slobodan i dugačak. Do autentičnog izraza dolazi kroz kontinuirano istraživanje izabrane teme i izuzetnu stvaralačku produktivnost. Osim ritma oblika, omiljeno izražajno sredstvo su joj dinamični kontrasti i dijagonalni smerovi koji nose energiju pokreta. Proces dolaska do konačnog rešenja slikarku često vodi kroz nezadovoljstvo i radikalne promene, čiji se tragovi naziru ispod završnih nanosa boje. Preslikane početne varijante daju teksturalno bogatstvo površinama, jer slikanje suvom četkom preko prethodnog sloja, stvara efekte gustog tkanja sličnog frotažu. Eksperimentisanje sa otiskivanjem, kapljanjem, radom špahtlom i različitim vrstama četaka, čine živopisnu raznovrsnost rukopisa Danijele Jović. Slično Sloterdijku, i Danijela pomoću sferičnih oblika prikazuje svetove u koje uranjamo putem misli i osećanja. Svaka ideja je proširivanje duhovnog prostora. Upravo taj princip umnožavanja, nadovezivanja i razgranavanja karakterističan za unutrašnja iskustva, inspiriše umetnicu da kreira forme koje podsećaju na klobuke koji izbijaju iz uzavrele kreativne aktivnosti. Ona pokazuje da svaki period samoće otvara beskrajni potencijal otkrivanja sebe, a to je stanje u kom nas nove ideje najlakše pronalaze.

Danijela Jović skreće pažnju da je zaključavanje u stvari prilika za otključavanje novog unutrašnjeg sveta pomoću umetnosti.

Autor teksta: Jasna Opavski

Tekst je u potpunosti preuzet sa portala Turistički klub Srbije