Rezervat se nalazi na teritoriji opštine Babušnica, opštine Dimitrovgrad i opštine Pirot, ukupne površine 6. 994,4077 ha, od čega je 3.011,3301 ha (43,05 %) u državnoj svojini, a 3.983,0776 ha (59,95%) u privatnoj svojini.

Cilj zaštite ovog prostora je očuvanje reljefa kanjona Jerme sa Grebenom i Vlaškom planinom strmih padina i brojnim speleološkim objektima gde se izdvajaju pećina Vetrena dupka sa kanalima od 4.000 m i jama Pešterica duboka 160 m, klisure Jerme sa velikim brojem endemičnih, retkih i ugroženih biljnih i životinjskih vrsta.

Ovde su utvrđena tri režima zaštite, I, II i III stepena:

U režimu zaštite I stepena, površine 943,1763 h,a utvrđuju se dve zasebne celine:

1) "Kanjon Jerme sa delovima Grebena i Vlaške planine", površine 657,6461 ha

2) "Turka", površine 285,5302 ha.

U režimu zaštite II stepena, površine 392,1093 ha, utvrđuju se četiri zasebne celine:

1) "Plato Vlaške planine", površine 129,1839 ha

2) "Polidominantne šume Vlaške planine", površine 203,9984 ha

3) "Vlaško ždrelo", površine 25,1664 ha

4) "Dolina Jerme kod sela Petačinci", površine 33,7606 ha.

Režim zaštite III stepena obuhvata površinu od 5.659,1221 ha, odnosno (80,91%) zaštićenog područja Specijalnog rezervata prirode "Jerma".

Floru čini čak 887 vrsta taksona, među kojima su najznačajnije endemične vrste: Pančićev maklen, jorgovan, srpski zvončić, a i veliki broj biljaka je zaštićen.

Faunu rezervata čini 25 vrsta sisara, 110 vrsta ptica, kao što suri orao, riđi mišar, jarebica, buljina, 11 vrsta gmizavaca i vodozemaca (poskok, eskulapov smuk, šareni daždevnjak), 9 vrsta riba (potočna mrena, dvoprugasta uklija) i 181 vrste leptira (lastin repak, kraljevski plašt, mali pegavac).

Na teritoriji rezervata prirode najznačajniji spomenik kulture je manastir „Sveti Jovan Bogoslov“, iz 14. veka. Zaklonjen živopisnim planinskim vencem, uspeo je da opstane do današnjeg dana.