Mali vršački rit

Područje Vojvodine je u prošlosti bilo veoma plavno. Reke, bare, močvare nastanjivao je bujan biljni i životinjski svet i uz njih čovek. Sa razvojem civilizacije ova mesta našla su se na udaru te su brojna od njih nestala i pretvorena u obradive površine. Mali vršački rit je tokom godina narušavan ali se ipak održao. Retka i jedinstvena flora i fauna uspela je da se očuva na ovim prostorima.


Područje odlikuju suva i vlažna travna staništa, bare i tršćaci koje se naslanjaju na Vršačke planine. Retke vrste životinja od davnina privlače pažnju naučnika, posebno istraživače ptica. Josif Valdher je davne 1886. godine proučavao retku vrstu pelikana (Pelecanus sp.). Zaštićen prostor obuhvata 931,20 ha površine i pripada teritoriji grada Vršca.

Do sada ovde je utvrđeno prisustvo 139 taksona svrstanih u 98 rodova. Dva se nalaze na „Preliminarnoj Crvenoj listi flore Srbije sa statusima ugroženosti prema kriterijumima IUCN-a iz 2001.godine“: zvjezdičica (Aster sedifolius L.) i siljavina (Peucedanum officinale L.).  Neke od takođe retkih vrsta koje se javljaju su: mali korov (Anchusa barrelieri (All.)Vitman), poljska kandilka (Clematis aintegrifolia L.), botunići (Trifolium ochroleucon Hudson), bezbridnjača (Puccinellia distans (L.)), sirotinjska trava (Glyceria declinata). Jedan mali deo rita prekriven je šumom lužnjaka i jasena, prosečne starosti 50 godina. Pored njih javlja se i jasen, bagrem, crna topola, lipa.

Prostor Malog vršačkog rita pod snažnim je antropogenim uticajem, te preostala staništa predstavljaju poslednji refugijum za brojne vrste životinja. Ovde je zabeleženo 11 vrsta vodozemaca (mala zelena žaba, velika zelena žaba, zelena žaba...) i 7 vrsta gmizavaca (stepski gušter, zelembać, smukulja, belouška, livadski sivi gušter...). Ornitofaunu čini 176 vrsta ptica, a kao najvažnije izdvajaju se: orao kliktaš, eja livadarka, dugorepa  sova, bukavac,cvrčić trščar, patka njorka, bela roda, crna roda, prdavac itd. 99 vrsta zaštićeno je „Uredbom o zaštiti prirodnih retkosti Republike Srbije“, a 62 vrste se nalaze na SPEC listi, značajne za zaštitu u Evropi.

Fauna sisara još uvek nije detaljno ispitana, te za sada postoje sporadični podaci. Utvrđeno je prisustvo: zeca, ljiljaka, krtice, ježa, vrtne rovčice, poljske rovčice, močvarne rovčice, veverice, poljskog miša, prugastog miša, hrčka, paciva, voluharice, lisice, šakala, tvora, jazavca, lasice, srne, divlje svinje, vidre, stepskog tvora, itd.

Pored Rita prolazi Vršački vinski put te ljubitelji vina mogu da posete neke od vinarija. Krajnji južni deo rita pretvoren je u vikend zonu sa agrarnim površinama, a grad Vršac obiluje kulturno-istorijskim spomenicima. Uz to Vršačke planine proglašene su za Predeo izuzetnih odlika kao značajno stanište ptica u Evropi.