Pretpostavlja se da je manastir sagrađen još u XIII veku, ali se prvi put pominje u istorijskim izvorima tek u prvoj polovini XVI veka. Ne zna se ko je ktitor manastira. Bio je značajan duhovni centar ovog dela Polimlja. Manastir je opusteo u XVIII veku. Delimično je obnovljen 1971., a u potpunosti 2000. godine. Zbog izgradnje trase pruge Beograd - Bar sedamdesetih godina manastir umalo nije srušen.

Nije poznata arhitektura prvobitne crkve. U manastiru se čuva „Kumaničko Četvorojevanđelje“, rukopis iz XVI veka sa ilustracijama iz XIV, koji je manastir dobio na poklon 1604. godine od jeromonaha Zaharija. U njemu se čuvaju i mošti Svetog Grigorija Kumaničkog, za koga se na osnovu jednog zapisa samo zna da je bio „srpski prosvetitelj i bivši arhiepiskop“. U isceliteljsku moć njegovih moštiju veruju i pripadnici drugih religija osim pravoslavne.

Vladimir Lukić

dipl. istoričar