Ljubostinja je zadužbina kneginje Milice, žene kneza Lazara Hrebeljanovića. Manastir je građen u periodu od 1388. do 1405. godine. U njemu su se nakon Kosovske bitke 1389. godine zamonašile kneginja Milica kao Prepodobna Evgenija, i Jelena Mrnjavčević, žena despota Uglješe Mrnjavčevića, kao monahinja Jefimija. Manastir je dosta oštećen tokom turske odmazde zbog učešća srpskog stanovništva iz ovih krajeva u austrijsko-turskom ratu (1788-1791) na strani Austrije. Tom prilikom otkrivena je i opljačkana tajna manastirska riznica kneginje Milice, u kojoj se nalazila i kruna kneza Lazara koja se od tada pa sve do danas nalazi u Istanbulu. Manastir je nekoliko puta oštećen i obnavljan, ali je poslednja obnova iz XX veka urađena nestručno pa je prvobitna arhitektura gotovo uništena. Pored glavne crkve u manastirskom kompleksu se nalazi i crkva posvećena Svetom Velikomučeniku Georgiju, stari konak i tzv. Milošev konak.

Crkva Uspenja Presvete Bogorodice građena je u moravskom stilu od kamena peščara i opeke. Kao graditelj pominje se čuveni Rade Neimar. Crkva ima trikonhalnu osnovu razvijenog tipa sa kupolom i pripratom. Fasade su premalterisane i islikane tako da imitiraju zidanje kamenom i opekom. Prvobitne freske slikara Makarija su delimično očuvane, a većina današnjih fresaka potiče iz XIX veka. Ikonostas je rad Nikole Markovića iz 1822. godine. U manastiru su i danas pohranjena tela kneginje Milice i Jelene Mrnjavčević.

Monahinja Jefimija je u čast kneza Lazara izvezla pozlaćenom žicom na crvenoj svili ćivot (pokrov) za njegov kovčeg, čuven pod nazivom „Pohvala knezu Lazaru“. Danas se čuva u Muzeju Srpske pravoslavne crkve u Beogradu. U čast prvoj sprskoj pesnikinji Jefimiji, počev od 1974. godine, u Ljubostinji se održava manifestacija „Jefimijini dani“.

Vladimir Lukić

dipl. istoričar