Ktitor manastira je osnivač srpske srednjevekovne dinastije Nemanjić, Stefan Nemanja. Pre svog dolaska na vlast sukobio se sa braćom i jedno vreme proveo u zatočeništvu. Tokom boravka u jednoj pećini zavetovao se da će podići hram posvećen Svetom Đorđu ako se oslobodi. Nemanja dolazi na vlast 1166., a izgradnja crkve je završena 1171. godine. Dve manastirske kule (stolpa/stupa) dali se kasniji naziv i crkvi i manastiru. U okviru kompleksa postojale su i trpezarija, konaci, cisterne i zidine sa ulaznom kulom. Crkva posvećena Svetom Đorđu predstavlja jednobrodni hram sa trodelnim oltarskim prostorom, naosom sa bočnim vestibilima i pripratom flankiranom dvema kulama. Unutrašnjost crkve živopisana je 1175. godine, ali su freske  danas najvećim delom oštećene, a jedan deo je nakon Drugog svetskog rata odnet u Narodni muzej u Beogradu.

Radovima izvedenim krajem XIII veka u vreme kralja Dragutina ulaznoj kuli je dograđena apsida na istočnoj strani koja je pretvorena u kapelu i njegovo grobno mesto, a oslikana je freskama. Na njima je prikazan državni sabor u Deževi iz 1282. godine na kojem se Dragutin odrekao vlasti u korist brata Milutina. U kapeli je 1316. godine pohranjeno Dragutinovo telo. Takođe, tokom obnove manastira izgrađena je i nova trpezarija, konak, i živopisana je priprata katolikona.

Propadanje manastirskog kompleksa otpočelo je ubrzo nakon nestanka srpske srednjevekovne države i pada ovih prostora pod osmansku vlast. Do razaranja je došlo i tokom oslobodilačkih ratova krajem XIX i početkom XX veka. Obnova je započela 1960. godine (traje i danas), a manastir se kao deo celine Stari Ras nalazi od 1979. godine na Listi Svetske baštine.

Vladimir Lukić

dipl. istoričar