Pećinski sistem Jezava

Spomenik prirode "Pećinski sistem Jezava" nalazi u Istočnoj Srbiji, na severoistočnom delu planine Kalafat, koja se izdvaja kao severozapadni deo Svrljiških planina. Najveći grad u blizini je Niš, a u blizini je i pećinski sistem Samar.


Blizina ove dve pećine čini ih još interesantijim, jer je retko da se dva nezavisna pećinska sistema nalaze u neposrednoj blizini. Pećinski sistem je tunelski rečni pećinski sistem prohodan većim delom. Razvijen je u više horizontalnih nivoa, koji su povezani vertikalnim kanalima. Nastao je erozivnim radom ponornice Jezave, koja teče kroz ovaj sistem. Ukupna dužina pećine je 903 m, od čega nivo glavnog kanala ima dužinu od 504 m. Glavni kanal se prostire od ulaza u pećinu, koji se nalazi na 530 m nadmorske visine i gde ponornica Jezava ulazi u sistem do vrela Jezave. Pećina je veoma disecirana sa pojedinim jamskim delovima. U glavnom kanalu izdvajaju se impozantna Prva jamska dvorana, strmi Salivni kanal, Viseći kanal, Centralno pećinsko suženje, koji nije prohodan zbog velike količine nanosa šljunka i peska, kanal Zbera, Druga jamska dvorana, Dotočni kanal, Vrelski sifon, Obilazni kanal koji sa završava sa tri ulazna pećinska otvora, i Vrelo Jezave.

Pećinski sistem Jezava je značajna zbog raznobrojnih vrsta artropodske faune, a postoje i nalazišta fosila faune iz praistorije. Ovaj spomenik prirode ima veliku pejsažnu atraktivnost i stepen očuvaniosti.