Ponjavica

Park prirode Ponjavica se nalazi u južnom delu Banata, na teritoriji opštine Pančevo. Ova Banatska opština predstavlja jedno od najtoplijih vojvođanskih naselja, budući da njegova prosečna godišnja temperatura iznosi 12°C, a može se pohvaliti i sa više od 100 sunčanih dana godišnje. 


Park prirode Ponjavica je proglašen 1995. godine, a njegova površina iznosi 134 ha. Izvan toga, proglašena je i zaštitna zona ovog parka prirode koja zauzima površinu od 61 ha. On se nalazi između sela Omoljica i Banatski Brestovac. Ponjavica zauzima levu obalu donjeg toka Dunava, sa ukupnom dužinom toka od 7,2 km u okviru samog parka prirode, odnosno ukupnom dužinom toka od 10 km koja je stavljena pod zaštitu. Udaljenost sela Omoljica od Beograda iznosi 30 km, od Novog Sada iznosi 89 km, dok udaljenost od Niša iznosi 185 km. Povoljan položaj i blizina emitivnih centara čine ovaj park prirode lako dostupnim za turističke posete.

Na prostoru ovog parka prirode smenjuju se biljne zajednice vodenog, barsko-močvarnog i šumskog tipa. U samoj Ponjavici dominiraju zelene alge sa procentom zastupljenosti od 45 - 93%. One su značajan deo lanca ishrane riba i zooplanktona. Od biljne vegetacije zeljastog tipa mogu se izdvojiti brojne močvarne i akvatične vrste biljaka, dok je močvarna vegetacija predstavljena porodicom tršćaka (Scirpo-Phragmitetum) koji dominiraju na ovom prostoru. Jedina vrste flore koja je predviđena za uvrštavanje u Crvenu knjigu flore Srbije je Najas marina. Ukupan broj biljnih vrsta broji 100 vrsta, dok od faune vredi izdvojiti 20 vrsta riba, od kojih su neke od njih kategorisane kao ekonomski značajne vrste, kao i vrste značajne za sportski ribolov. Prisutan je i izvestan broj ptica gnezdarica, čiji broj vrsta zavisi od prirodnih odlika prostora ovog parka prirode. Tako se u vodenim predelima sa vodenom vegetacijom može izdvojiti 10 vrsta ptica, dok 30 vrsta može biti pronađeno u delu koji je obrastao šumskom vegetacijom i žbunjem. Od zaštićenih vrsta sisara vredi pomenuti srnu (Capreolus capreoulus) i lasicu (Mustela nivalis). Vrsta koje nije zaštićena, a pritom nanosi štetu je lisica (Vulpes vulpes).

U samom parku prirode nema zabeleženog kulturnog nasleđa, ali je za njegovu kulturnu ponudu značajna činjenica da se on nalazi u blizini gradskih centara kao što su Pančevo, pa čak i Beograd, u kojima posetioci mogu videti brojne ustanove kulture koje na potpuniji način prikazuju istoriju ovog kraja. Takođe, na svega nekoliko kilometara udaljenosti od sela Omoljice nalazi se arheološki lokalitet Starčevo, gde je otkrivena svojevrsna kultura koja se razvijala u periodu od 5300 - 4500 godina pre n.e. i koja je ostala poznata pod imenom Starčevačka kultura. U toku je projekat projektovanja arheološko-turističkog lokaliteta pod nazivom „Neolitsko Starčevo“ koji će predstavljati veliki kompleks sa kampom, bungalovskim naseljem, parkinzima, heliodromom, a glavnu atrakciju ovog kompleksa predstavljaće zgrada muzeja, koja će imati travnati krov i koja bi trebala da u potpunosti oslikava graditeljsko umeće ljudi iz doba neolita. Posetioci mogu videti i tipičan primer vojvođanskog domaćinstva iz perioda XVIII i XIX veka u etno kući koja predstavlja mini muzej, a nalazi se u selu Dolovo, koje je udaljeno 20 km od Pančeva. Tu se nalaze brojni predmeti iz tog perioda koji oslikavaju autentičan način života Vojvodine.

Posetioci ovog parka prirode mogu boraviti uglavnom u nekom od brojnih domaćinstava koja izdaju svoje sobe i apartmane. U blizini reke Ponjavice moguće je prenoćiti u Starčevu i Banatskom Brestovcu, dok je za posetioce koji bi da iskuse i duh gradskog turizma okoline omogućen smeštaj u nekom od raznovrsnih smeštajnih objekata u Pančevu. Od smeštajnih objekata koje Pančevo nudi mogu se izdvojiti smeštajni kapaciteti tipa hotel, hostel, motel, apartman, od kojih se mnogi nalaze u privatnom vlasništvu.

Park prirode je najviše interesantan za pecaroše, koji u najvećem broju slučajeva dolaze iz Pančeva jer ovaj park predstavlja najbliže mesto pogodno za ribolov, a isto tako predstavlja i svojevrsnu oazu za odmor i opuštanje. To su i prvenstveni razlozi zbog kojih ljudi posećuju ovaj park, te tako dolaze uglavnom na jedan dan, radi opuštanja i bežanja od gradske vreve. Zbog male površine parka posetioci se ne odlučuju za duži boravak, već samo za uživanje u zaštićenim lepotama reke Ponjavice. Za posetioce koji bi želeli da potpunije upoznaju kulturu ovog kraja postoji grad Pančevo u neposrednoj blizini gde se mogu posetiti brojni spomenici kulture, ali isto tako i organizovati brojne ture, od kojih je najzanimljiviji vinski put.