Dolina Rćanske reke ima kompozitni karakter koji se manifestuje smenjivanjem klisura i proširenja, što je rezultat rečne erozije i denudacionih procesa. Zaravan Debelo brdo ima nadmorsku visinu od 550 m, a na njoj se može naći nekoliko vrtača i plitkih dolina. Vrtače su uglavnom tanjirastog oblika dubine do 15 m. Većinom su prekrivene slojem eluvijalnog materijala i uglavnom pod kulturama.

Rćanska reka ima dužinu od 22,5 km, dok kroz zaštićeni prostor prolazi svega u dužini od 1.350 m. Ovde izbijaju  5 izvora iznad reke i ulivaju se u nju. Do sada nisu vršena hidrološka ispitivanja, te ne postoje precizniji podaci o njihovoj izdašnosti.

Biljni pokrivač čine šume, livade i pašnjaci kao i poljoprivredne površine. Hrastove šume se nalaze u severnom delu zaštićenog područja, dok se u dolini reke javlja degradirana šuma koja ima karakteristike šikara (klen, grabić, dren, leska, ruj, javor, kupina). Njive, voćnjaci i livade zauzimaju najveće površine a pored njih i pojedini stambeni objekti poput ostataka 3 vodenička jaza i ruševine vodenica. U najboljem stanju je Pengova vodenica.

Pećine otkrivene i delom ispitane na ovom području su Velika, Slepa i Suva pećina i Ponor. Svi se nalaze sa leve strane Rćanske reke. Velika pećina je najveća od svih. Čine je Glavni kanal sa Ulaznim kanalom, koji se deli na Mokri i Suvi kanal te je ukupna dužina pećine 375 m. Pećinski tok izbija na kraju Mokrog kanala, a zidovi i tavanice su puni pećinskog nakita. Slepa pećina se nalazi na oko 250 m južno od Velike pećine. Ima mali ulaz i nekoliko manjih dvorana sa ukupnom dužinom od 114 m. Relativno je bogata pećinskim nakitom, a kao posebna atraktivnost izdvajaju se bigrene kade. Suva pećina se nalazi na vrhu krečnjačkog odseka. Ima kratak ulazni kanal koji se deli na levi i desni, ukupne  dužine 54 m i slabo je bogata nakitom. Ponor se nalazi na 520 m nadmorske visine na kraju slepe doline Ponorskog potoka. Sastoji se iz dve vertikalne jame, pećinskog kanala i jedne dvorane, ukupne dužine 220 m.

Uređenje ovih pećina i njihove okoline moglo bi da ima pozitivne efekte na korišćenje ovog prostora, pre svega u turističke svrhe. Tako da odgovarajuće rešenje i korišćenje lokaliteta moraju da budu pažljivo isplanirani kako se ne bi uništile osnovne prirodne vrednosti.