Zbog svih ovih pojava na malom prostoru, ovaj kompleks je veoma privlačan i interesantan. Ovo je i prvi zaštićeni spomenik prirode u Srbiji, koji ima dugu istoriju. Na prostoru Spomenika prirode nalazi se izvorište reke Gradašnice, koje se nalazi u krečnjacima, i prvobitno ga predstavljaju dva vrela na maloj udaljenosti. Manje vrelo otiče prema Maloj Ripaljki, a veće vrelo koje se naziva Ozreni služi za vodosnabdevanje Sokobanje. Mala Ripaljka nalazi se u neposrednoj blizini izvorišta Gradašnice. Ovaj vodopad je periodski aktivan, od jeseni do proleća, tj početka leta, a leti je uglavnom suv ili slabo ovlažen. Visok je od 6 do 7 m, izgrađen je u krečnjacima. Ispod vodopada nalazi se mala veštačka akumulacija, koja se estetski lepo uklapa u ovaj prostor.

Vodopad Velika Ripaljka nalazi se na izlazu iz klisurastog suženja Gradašnice. Predstavlja odsek u bigru visok 18 m, i jedan je od najviših vodopada u Isočnoj Srbiji. Tokom vlažnijeg dela godine voda se obrušava u nekoliko mlazeva različite jačine, te se vodene kapljice raspršavaju i to daje posebu atraktivnost. Prostor oko vodopada je obrastao gustom vegetacijom. Ispod ovog vodopada nalazi se ogromni erozivni lonac, dubine 2 m, nastao obrušavanjem vode i njenim vrložastim kretanjem. Između dva vodopada nalazi se klisurasti deo reke Gradašnice, koji nastao usecanjem rečnog toka u bigrene naslage, a tu se nalazi i nekoliko ponora pa ova reka ovde ima ponorski karakter. Klisurasti deo nalazi se na 100 m od izvorišta reke. U rečnom toku Gradašnice u ovom predelu postoje mnoge bigrene prečage i kaskade, koji čine ovaj predeo još atraktivnijim.