Šar planina

Šar planina predstavlja planinski masiv na jugu Srbije, koji se proteže uz samu granicu sa Makedonijom. Smatra se  da je ime dobila zbog svog planinskog pejzaža. Kako bi se zaštitila, 1993. godine proglašena je Nacionalnim parkom koji se danas  prostire na 22.805,43 ha, od čega je 10.359,00 ha u državnoj, a u privatnoj i drugim oblicima svojine 12.446 ha.  Nacionalni park pripada opštinama Kačanik, Štrpce, Suva Reka i Prizren. Planina ima više od 30 vrhova koja prelaze visinu od 2.500 m. U srpskom delu najviši vrh ima visinu od 2.641 m - vrh Bistre.


Do Nacionalnog parka vode nekoliko puteva. Međutim većina njih je u lošem stanju, delimično ili uopšte neasfaltirana. Jedan od njih je regionalni put R115 koji ide od Doganića - Štrpce - Prevalac do Prizrena. Put R118  povezuje Štrpce sa Suvo Rekom. Železnička pruga prolazi u blizini parka. Ona povezuje Kosovsku Mitrovicu, Kosovo Polje i Đeneral Janković.

Tokom ledenog doba, usled velike količine leda na planini, vremenom su se formirali različiti glacijalni oblici reljefa, pre svega cirkovi-mala jezera koja su u narodu poznata pod nazivom gorske oči. Njih ima preko 100 na celoj planini, a u okviru Nacionalnog parka: Livadičko, Donje i Gornje Blateštičko jezero, Jezera Mali i Veliki Vir, Veliko i Malo Jažinačko jezero. Jezera su bogata ribom, najviše pastrmkom, ali usled surovih uslova ribe se ne razmnožavaju. Pored jezera, javljaju se kanjoni, klisure, potoci i veliki broj vrela: vrelo Dubravske reke, vrelo Ropot, vrelo Hajdučka česma, vrelo u Koriši, izvor Žuta voda, izvor Bela voda, izvorište Krk bunar kod Dušanovog grada.

FLORA I FAUNA: Vegetacija nacionalnog parka je veoma raznovrsna. Oko 2000 biljnih vrsta može se naći, što čini skoro polovinu ukupne srpske flore. Veliki broj vrsta su reliktne i endemične, a samim tim i ugrožene od nestajanja. Najpoznatije lekovite biljke su: hajdučka trava (Achillea Millefolium), kantarion (Hypericum prforatum), jagorčevina (Primula veris), matičnjak (Melissa officinalis), malina (Rubus idaeus), kupina (Rubus ulmifolius), petrovac (Agrimonia eupatoria). Neke biljke poznate su po tome što rastu samo na ovom području: Hajdučica  kralja Aleksandra (Achillea alexandri regis), šarska divizma (Verbascum scardicolum), šarplaninski šafran (Crocus scardicus), šarplaninski karanfilić (Dianthus scardicus), šarska ptičja trava (Cerastium neoscardicum). Na Šari pored endemita, brojni su i tercijarni relikti: srpska ramonda (Ramonda serbica), natalijina ramonda (Ramonda nathaliae), bedrnica (Pancicia serbica), makedonski hrast (Quercus trojana), molika (Pinus peuce), munika (Pinus heldreichii).

Raznovrstan životinjski svet uključuje oko 150 vrsta leptira, 200 vrsta ptica, 32 vrste sisara i 5 vrsta vodozemaca i gmizavaca,  po čemu ovo područje se ubraja u najbogatije u Evropi. Veliki broj ptica spada u ugrožene vrste, poput: beloglavog supa (Gyps fulvus), suri orao (Aquila chrysaetos), veliki tetreb (Tetrao urogallus), sivi soko (Falco peregrynus).

KULTURNO NASLEĐE: Veoma bogato kulturno-istorijsko nasleđe na ovom području uključuje crkve, manastire, srednjovekovna utvrđenja, naselja, isposnice i grobnice. To su objekti koji su nastali u periodu vladavine Nemanjića, tokom 12. veka  pa nadalje. Međutim veliki deo njih je spaljen tokom 1999. godine i još uvek nije obnovljen. Veliki značaj ima i narodno graditeljstvo i folklor kao izraz duhovnog bogatstva. Najpoznatiji su manastir Sv. Petra Koriškog iz 13. veka, manastir Sv. Trojice iz 15. veka, ostaci Dušanovog grada i manastira Sv. Arhangeli iz 14. veka i crkva Sv. Petke iz 14. veka.

MOGUĆNOST SMEŠTAJA: Ponuda smeštajno-ugostiteljskih objekata u Nacionalnom parku nije na zadovoljavajućem nivou. Na to u velikoj meri utiče politička situacija na Kosovu i Metohiji, pa sa tim i slaba povezanost sa okolnim mestima i neulaganje u infrastrukturu. Postoji nekoliko hotela, ali samo jedan ima adekvatnu opremu za održavanje konferencija i seminara. Ima dosta privatnih vikendica, kao i restorana manjih kapaciteta što još uvek nije dovoljno da bi se ostvario neki značajniji prihod od pre svega zimskog turizma.

TURISTIČKE AKTIVNOSTI:  U severozapadnom delu planine smešten je ski centar Brezovica na nadmorskoj visini od 900 do 2.500 m. U toku godine sneg se na planini zadržava i do 9 meseci posebno na najvišim vrhovima, što omogućava dugu skijašku sezonu. Do sada je u ski centru izgrađeno 5 žičara, 5 ski lifta i 3 mašine za tabanje snega. Pored toga postoje i 5 ski staza čija dužina iznosi oko 40 km.

Pored toga, planina pruža odlične mogućnosti za organizovanje raznih sportova poput: alpskog skijanja, slalom, veleslalom. Bez nekih većih ulaganja moguć je razvoj specifičnih oblika turizma: planinarenje, alpinizam, biciklizam, jahanje, paraglajding itd. Tokom proleća i leta turisti mogu da učestvuju u aktivnostima kao što je organizovano pešačenje, izleti, lov i ribolov i poseta brojnim kulturno-istorijskim spomenicima koji se nalaze na planini.