Po izbijanju Drugog svetskog rata i začetka Narodnooslobodilačkog pokreta, Jabuka je bila mesto okupljanja simpatizera partizanskog pokreta iz okolinih sela i mesto održavanja brojnih manifestacija. Takođe, na ovom lokalitetu bilo je sedište Glavnog štaba Vojvodine, štaba odreda savezničke vojne misije i drugih jedinica. Nakon operacije „Žitni cvet“, zajedničke akcije Vermahta i ustaša protiv sremskih partizana vođene u četiri faze od 14. jula do 6. avgusta 1944. godine, na ovaj prostor izbegao je veliki broj stanovnika čitavog Srema. Tokom borbi stradala su 72 partizana koja su sahranjena u pet zajedničkih gorbica.

Lokalitet „Jabuka“ stavljen je pod zaštitu države 1974. godine i podignuto je spomen-obeležje prema projektu Milorada Berbakova iz Zrenjanina. Na ovom uređenom prostoru nalaze se:

• kamena gromada sa uklesanim tekstom na obe strane, posvećen formiranju Osme vojvođaske brigade;
• stablo divlje jabuke sa kružnom ogradom od hrastovih debala;
• stilizovani cvet od četiri crvena kamena;
• pet grobnica oivičenih hrastovim deblima i kamenim stubovima na kojima su upisana imena sahranjenih;
• 17 spomen-ploča od crnog granita sa uklesanim imenima palih boraca.

 

Vladimir Lukić

dipl. istoričar

 

 

*Zahvaljujemo se Zavodu za zaštitu spomenika kulture Sremska Mitrovica na ustupljenim fotografijama.