Stablo cera u Donjoj Crnući

Selo Donja Crnuća nalazi se na oko 11 km udaljenosti od Gornjeg Milanovca i u njemu je locirano „Stablo hrasta cera“, u pojasu jednog seoskog puta koji ima vezu sa regionalnim putem Gornji Milanovac – Kragujevac. Preciznija lokacija stabla je na proširenom delu pomenutog seoskog puta, koji se nalazi u nadmorskoj visini od 360 m.


Kada su se procenjivale karakteristike cera, vršena je procena i zemljišta na kome on raste. Zabeleženo je da je zemljište slabe kisele reakcije, suvlje, veće dubine i isprano. Karakteristike cera su detaljnije opisane, pa je poznato da je njegova visina 17,30 m, a da visina s koje kreće prva živa grana ovog stabla iznosi 2,60 m. Prečnik debla izmeren je na visini od 1,30 m, kao i obim debla. Prečnik iznosi 1,12 m, a obim 3,51 m. Kada se procenjivala starost hrasta, izveden je zaključak da je star 180 godina.

Veoma je vitalno, a kada se govori o njegovim dimenzijama, obavezno se pominju dimenzije krošnje; njen prečnik iznosi 23 m i on je od velikog značaja za određivanje prostora koji pripada ceru i koji će se nalaziti pod zaštitom. Površina pomenutog prostora iznosi 4,15 ari.

Krošnja je jednim delom redukovana, ali bez obzira na to, „Stablo hrasta cera“ ima estetsku vrednost. Njegov izgled je jedan od razloga zbog kojih je cer uvrstan u Spomenike prirode botaničkog karaktera; ostali razlozi za pomenuto uvršćavanje nalaze se u njegovoj starosti i dimenzijama.

Na prostoru na kome se cer nalazi ranije su se nalazile zajednice sladunovo-cerovih šuma. I sladun i cer predstavljaju vrste hrastova. Danas se slika izmenjena, umesto nekadašnjih šuma, na pomenutom prostoru nalaze se samo usamljeni predstavnici svojih vrsta, „Stablo hrasta cera“ jedno je od njih.

„Stablo hrasta cera i Donjoj Crnući“ nalazi se pod zaštitom od 1976. godine, u trećoj kategoriji kao značajno prirodno dobro. Takođe, cer ima status zapisa – „svetog drva“.