1. Početna
  2. Da li znate?

Zašto je postavljanje spomenika Pobednik na Kalemegdanu izazvalo skandal?

Prvi spomenik koji je izazvao skandal je Pobednik na Kalemegdanu. Predsednik opštine Beograda Ljubomir Davidović i grdski čelnici u avgustu 1913. doneli su odluku da se pobeda u Prvom balkanskom ratu obeleži podizanjem spomenika. Prvobitno je zamišljeno da se podigne monumentalna fontana na prostoru Terazijskog platoa, odnosno trga prestolonaslednika Aleksandra, kako se trg tada nazivao. Predviđeno je da fontana bude izrađena od kamena, sa postamentom koje bi činile četiri lavlje figure na čijim leđima je počivao ovalni bazen.

opširnije...

Kada je nastala prva srpska himna?

Prva himna Srbije je... izgubljena. Po narudžbini srpske vlade 1865. godine Jovan Jovanović Zmaj je napiso stihove, a melodiju je komponovao Kornelije Stanković, iako je već bio na samrtnoj postelji. Njihova himna nije nikada izvedena i njoj se izgubio svaki trag. Knez Milan Obrenović, naslednik ubijenog Mihaila, 1872. godine seo je na srpski tron i tada naručio pozorišni komad u kome je trebalo da se veliča njegova dinastija i pruži kratak pregled srpske istorije. Jovan Đorđević, pisac i upravnik Narodnog pozorišta u Beogradu, napisao je komad Markova sablja, koje se završava scenom u kojoj narod peva pesmu Bože pravde. Đorđevićeva pesma, inspirisana satiričnom Zmajevom Narodnom himnom za koju je muziku komponovao Davorin Jenko, postala je poznata naredne decenije, pa se u Srpskim novinama od 23. februara 1882. godine, povodom krunisanja Milana Obrenovića za kralja, pominje izvođenje srpske narodne himne Bože pravde. Od tada se i računa kao prva srpska himna.

opširnije...

Gde je otvoren prvi hotel u Srbiji?

Prvi hotel u Srbiji počeo je da zida knez Mihailo Obrenović 1841. na uglu sadašnjih ulica Kralja Petra i Gračaničke u Beogradu, na mestu gde se nalazio Cincar han. Hotel koji se tada zvao Kod jelena završen je 1843, a naziv je dobio po bronzanoj glavi jelena koje je visila iznad ulaza.

opširnije...

Ko je napisao prvu knjigu o vinarstvu?

Prvu knjigu o vinarstvu napisao je Zaharija Orfelin. On je 1783. u Beču štampao knjigu Iskusni podrumar- Upustvo kako se podrum drži, nova i stara vina čuvaju, i kako treba da se prave razna veštačka vina, pića od razna bilja, korenja i plodova i druga delikatna vodena pića, madžuni radi rashlađenja, razne rakije, likeri, šerbet i sirće.

opširnije...

Kada i gde je organizovan prvi izbor lepote?

Prvi izbor lepote koji je trajao mesec dana održan je u Novom Sadu 1922. godine, od 15. januara do 15. februara. Organizovala ga je parfimerija Coa, koja se nalazila u Zmaj Jovinoj ulici. Birali su se najlepša udata žena ili devojka i muškarac na taj način što bi kupac dobio u radnji za svaki utrošeni dinar po jedan glasački listić, koji bi popunio imenom bilo koje ličnosti iz Novog Sada. Kuponi bi se ubacivali u sanduče ispred prodavnice, a krajnji izbor glasova odlučio bi pobednika. Za ovu svrhu najpre je pripremljeno 3.000 glasačkih listića, a kako je interesovanje bilo ogromno, štampano je još 9.000 (ukupno 12.000), a popunjeno je 11.453. Dnevna štampa tog vremena redovno je obaveštavala čitaoce o kretanju glasova. Najviše uspeha od svih žena i devojaka imala je Dora Dunđerski, supruga veleposednika dr Gedeona Dunđerskog, a od muškarca najbolje je prošao glumac Vitomir Bogić.

opširnije...

Ko je bio prvi srpski vampir?

            Prvi srpski vampir je Petar Blagojević, koji se u austrijskim izvorima vodi kao Peter Plogojowitz. Bio je seljak iz Srbije koje je živeo krajem XVII veka, početkom XVIII veka, a umro oko 1725. u selu Kicilova, možda današnje Kisiljevo kod Velikog Gradišta. Nakon njegove smrti ljudi u njegovom kraju su počeli da umiru posle kratke bolesti. Nastala je sumnja da je vampir. Pre smrti mnogi su tvrdili da im se umrli Blagojević u noći ukazivao i davio ih. Izveštaj austrijskog službenika Frombalda o ovom slučaju, objavljen u bečkom časopisu Wienericchec Diarium (Bečki dnevnik), spada u prva pominjanja vampirizma u Evropi novijeg doba, preveden je na više jezika i učestvovao u „vampirskoj maniji“ u Engleskoj, Francuskoj i Nemačkoj. Događaj je bio sličan onome sa Arnold Paole (Arnaut Pavle) par godina kasnije, što je izazvalo i jedno zvanično istraživanje austrijske vlade.

opširnije...